Холын тэртээ униар будан хөвөрхөд
Хоёргүй амьдралын учралууд сэтгэл илхэн гэгэлзэнэ
Хором бүрийн цэнэ зүрхэнд амтагдах зуурхнаар
Хоёул ижилдэн өссөн эгч минь нүднээ харагдах юм


Эрвээхэйн даль шиг өнгөлөг танхил багын мөрөөдөлд
Эрхэлж наадан өссөн хүүхэд насныхаа дурсамжаас
Энгүй номин тал шиг их амьдралыг зүглээд
Ээжийн хоёр ангир эргэн харалгүй нисэж дээ


Ургаа модны мөчир түмэн зүгтээ салаалдаг нь
Учрал гуниг алаглах  хүний амьдралтай адил
Уртаас холын замд нь сэтгэлд дулаахан үгсээр
Уяхан сэтгэлт эгчээ би энэрч дэмжиж явлуу ...


Шаргал намрын навч цаг хугацаанд мэхийхэд
Шүхэр шүхэр цас шиг дурсамж сэтгэлд хайлна
Шингэх ургах өвс шиг энэ л тавилангийн дунд
Ширгэшгүй хайрыг шүлэглэж сэтгэлээ манан сууна


Тогоруун цуваан дунд амьдрал хэдэнтээ эргэдэг ч
Тоотой насны хооронд ганцхан л заяасан тавилантай
Тоостын  энэхэн гялбаанд эгнэгт зүрхээр холбоотой
Дотно ганцхан эгчтээ дотроо зураглан алхам уу...

Хоосон дэвтэрт минь өдөлсөн шар шувууны
Холын биш ойрын хараа нь хурц
Дэвтэр тархины хооронд  суудал сэлгэх тэр жигүүртэн
Өөрийн минь тархиар хооллож, үзгэнд минь авираа гаргана


Хэрсүүхэн тэр жигүүртний нүдээр би харанхуйг нээж
Хэний ч мэдрээгүй ганцаардмал ертөнцийг эзэгнэж
Жигшил зэвүүцлийн хүйтэн цусаар зүрхээ сэрүүцүүлж
Шөнийн ертөнцийг үнэн төрхөөр нь үздэг...

Лха Отхан http://otkan.blog.gogo.mn/read/entry25423

Урсгалд хөвөх навчисыг он жилүүдтэй үдэж ...
Хөлөрсөн газрыг тэнийлгэж зөөлөн бороо шиг уусаад,
Хэзээ ч байгаагүй мэт нам гүмхэнд оршдог
Хийсэн дэрвэх өвс болж би дахин төрнө ...


Хээлэг салхинд илбүүлж гунигаан мартаж ургаад
Хээнцэр цэцэгст амилж найган талимааж суугаад
Хэрлэнгийн мөнгөн долгист саран тусахад анирдан хоосорч
Хэн ч биш гэдгээ мэдрэн чамд шингэх л сайхаан ...


Хөхөмдөг тал, моддын оройг ширтэж үдшийг угтан зогсохдоо
Хүлээгээд ирэхгүй аавыгаа санахдаа сэтгэлээ аргадаж хуурахгүй
Хүлээтэй бодлын талыг ганцаар туулж ядрахгүй
Хичнээн бээрийг алсад л чимээ аниргүй оршихсон ...

Лха Отхан 

http://otkan.blog.gogo.mn/read/entry26618

(Өгүүллэг)

- Хаа хаа л гэх юм чи гуя авчихаар яагаад байгаа юм. Махных нь арвиныг бодсон ч гэсэн гэж Цэмбэлийг хэлэхэд
- Хаа авнаа. Муусайн хүүхдүүд нь багадаа хоёр хацар нь тос даачихсан л нэг нэг хавирга зулгаагаад гүйлддэг байсныг мартаа юу гэж Жамба зөрүүдлэв.
- Тэр үе чинь алин цагийн өнгөрчихөөд байхад даа. Одоо юу гэж л хавирга зулгааж суух вэ дээ
- За за чи тэр тавагныхаа л аяыг олохыг бод гэж Жамба авгайгаа яршиглана. Нэг ингээд зөрчихөөрөө юу ч гэж хэлээд нэмэргүйг мэдэх Цэмбэл түүнийг орхин цааш эргэтэл Жамба
- Үгүй чи мөнгөө. Би энэ махыг чинь юугаараа авах юм болж байна гэж шарвалзав.
- Өө, харлаа гэж Цэмбэл өврөө уудлан хэдэн төгрөг гаргаж өгөөд цаашиллаа. Жамба махаа авчихаад чихэр жимсхэн эргүүлж явсан Цэмбэлийн араас очиж бас дуугай байж чадсангүй

Морин төвөргөөний харанга дэлдсэн газар шороо
Хат суусан эрсийн уухай цуйраалсан хөндий
Өнө эртний домог хуучилсан уулс
Уртын дууны уянга сүлсэн үүлс
Уужим талаас алдрах анир чимээгүй мөрүүд цалгисан
Ай даа, эгэлхэн Монгол нутаг ...


Өнгөрсний туульс үүлэн салхинд хөвөрнө
Өнгөний далд үгийн сүнс бэдэрнэ
Чив чимээгүй дүнхийх уулсын дундуур гэлдэрсэн
Чиний эцгийн мөрүүдийг алгандаа мөнхөлсөн эгэл хөндий
Ай, эцгийн минь Монгол нутаг ...

Яагаад гэж би өөрөөсөө
Яасан олон асуудаг болчихов оо

Дэлхийн хамгийн шудрага түүхийг бүтээж байсан ард түмэн
Дэлхийн хамгийн том гүрэнийг цогцлоож байсан их ухаан
Дэлхийд хамгийн их газар нутгийг өвлөж үлдсэн цөөхөн хүмүүс
Өнөөдөр яагаад бусдаас гуйж
Өнөөдөр яагаад бусдын царай харж
Өнөөдөр яагаад бусдаас доогуур амьдраад байгаа юм бэ

Яагаад гэж би өөрөөсөө
Яасан олон асууна вэ

Морьны нуруун дээр дэлхийн талыг туулсан тэвчээр хаачив
Монгол хэлээр дэлхийн түүхийг шүүж байсан ухаан хаачив
Модон тэргэн дээр гэрээ бариад нүүж байсан эрдэм хаачив
Өнөөдөр яагаад өөрийн баялагаа бусдаар мэдүүлж
Өнөөдөр яагаад улсын явдлаа бусдаар заалгаж
Өнөөдөр яагаад залуу үеэ бусдад зарагдуулав

Яагаад гэж би өөрөөсөө
Яасан чангаар асууна вэ

Бумбын хэмээх эринд энэ ганц дэлхий минь шилжээгүй юм уу
Бусдын юмыг булааж биш дэмжиж амьдрах он цаг эхлээгүй юм уу
Эх ганц дэлхийгээ ухаж биш ургуулж амьдрах замруу ороогүй юм уу
Эд баялагаар уралдах биш эрдэм номоор аж төрөх цаг болоогүй юм уу

Яагаад гэж би өөрөөсөө
Яасан олон асууна вэ
Яагаад энэ гуравхан сая хүнийг өөрөөр амьдруулж болохгүй вэ?

Batbold Sarangarig

Сараа урд шөнө хүүхдүүдээ зүүдлээд өглөө босохоосоо өмнө чаддагаараа дэрээ баахан норгож аваад босов. "Заяа бас л ирж хоносонгүй дээ” гэж бодсоор ажил руугаа гарлаа. Сараа, Заяа хоёр монголд байхдаа цуг ажилладаг байлаа. Сараа бол царай зүсээр муугүй, хамт олондоо нэр хүндтэй. Түүнийгээ дагаад яриа хөөрөөтэй, гэр бүл, үр хүүхдэдээ хайртай. Ер нь цаанаа л нэг аз жаргалтай нэгэн. Нөхрийг нь Түвшин гэнэ. Бас л аятайхан залуу. Эрдэм мэдлэгтэй, доктор хүн. Хүүхэн болгон л Сарааг азтайг гайхна. Нөхөр нь гэж өөрийнх нь үгээр, хүүхдүүд нь гайгүй сургуульд явна. Ганц дутуу юм нь байр байлаа. Байргүй тул хөгшчүүлтэйгээ цуг амьдарна. Хөөрхий нөхөр нь чадлаараа оролдож байж ганц хашаа байшинтай болсон ч түлээ нүүрс, унаа, ус гээд дээр нь хүүхдүүдийн сургууль холдоод, өвөл хаврын сэрүүнд ханиад томуу эргүүлэхээс эхлээд төвөгтэй зүйл их тул түүнээ зараад хөгшчүүл дээрээ ирчихсэн нь энэ. Хадмууд нь хэдийгээр илүү дутуу ааш гаргаад байхгүй ч олуулаа шуугиад ирэхээр наанадаж хоёр хөгшинд төвөгтэй, цаанадаж өдий гуч гарчихсан улс гэр орондоо өөрийн тааваар байх боломж жаахан муу. Адаглаад санаа амар хэдэн хором хэвтчихэж үл болно. Ажлаасаа орж ирээд нэг сайхан үнсчих, үнсүүлчих энэ тэр бол бүр хавчлагатай.

Атгасан гар шиг нэгэн байшинд,

Алганы хонхор шиг өрөөндөө

         бэхсийг зуурч

         багсыг шүүрч амуй, би.

Орхиод явсан хүрэмний чинь дээр

         тод шулуун үс зурнам.

Огтор хормойных нь дор

         хос шулуун хөл зурнам.

Зурж дуусмагцаа нэрээр чинь дуудахуй

Зугуухан эргэн харах чи,

         инээх ч үгүй, уйлах ч үгүй.

Учир нь би инээдийг чинь,

         нулимсыг чинь ч зурж чадсангүй

Угаасаа чи хуулбарлахын аргагүй төгс юм.

Үс болоод хөлийг чинь

         нулимсаараа баллуурдсаар,

Үүдэнд чимээ гарахыг хүлээсээр байтал

Хоймрын цаг минь амьсгал хураанам.

Үзмэрч, далны ясыг уруулдаа хүргэн шивших зуураа миний нэрийг асуув. Тэгээд, тэр ясыг гал руу хийчихэв. Дараа нь дунд зэргийн шаазан аягатай архийг нэг амьсгаагаар хөнтөрлөө.

Танайхаас явсан миний мөрийг 

Тандаж жаахан ажаарай, бүсгүй минь.

Чихэнд чинь дуулгаж амжаагүй 
Чиний тухай шүлгээн би 
Ташуу жалгын хунгарт
Ташуураар бичиж орхисон шүү.

Тэр шүлгийг цэцэг болохоор
Тэнд хоёулаа уулзъя, бүсгүй минь.

***

Ангир хонгор үүрээр

Аргалаа дөхүүлж яднам
Эжий минь.
Амин ганц үр нь
Альхан нутагт яваа юм
Эзгүй.
Аагим дүүгэм үдэд
Аягаа дөхүүлж яднам 
Эжий минь.
Аанай л ганц үр нь
Айсуй л сураггүй хэвээрээ
Эвий минь.
Зүүрмэг бүүрмэг үдшээр
Зүүгээ сүвлэж яднам 
Эжий минь.

Жижигхэн тэр охин

Жигтэйхэн гоё нүдтэй.
Цаг өнгөрөх тусам 
Цамцны энгэр түлхэн
Өсөх нь надад мэдрэгдээд л...
Өөр эрээс урьтан
Шүдээрээ хацрыг нь хээлчихээд
Шүлгээрээ аргадаж үзмээр ээ.
Жижигхэн тэр охин
Жигтэйхэн гоё уруултай.
Жимс юм уу, дарсны
Жиргүй амт шиг л...

Моддын навчис хийсч

Модод болох он цаг руугаа хийсч
Навчис гишгэлэн би алхаж
Навчис болох он цаг руугаа алхаж
Алхжээ явахад цас хаялж
Аньс болох он цаг руугаа хаялж
Цас чихруулан би алхаж
Цас болох он цаг руугаа алхаж
Жаахан цаашлахад цэцэгс дэлгэрч
Жавар болох он цаг руугаа дэлгэрч
Цэцэгс хэгзлэн би алхаж
Цэцэгс болох он цаг руугаа алхаж
Өө тэгтэл, навчис хийсч
Өвс болох он цаг руугаа хийсч
Би бас л навчис гишгэлж
Буй хийгээд үгүйн ялгаанд эргэлзэж ...

*** 

Баруун зүгээс бадарчин шиг ирсэн салхи
Банзан гонхноо гуулин хонхыг сэгсэрмү
Баранзад хадаг мэт тэнгэрийн өмнө, саран
Бадамлагч зул мэт, өвсний үзүүрт асму

Залбирсан гар шиг дээврийн завсарт нь би сууж
Завилсан Будда мэт хоосон чанарт нэвтэрмү
Заадга бялзуухай, огторгуйн шүүдэр түүж

Заамны минь цаахна дор үүрээ засму.

Босохоос залхуурч будан улбирсан

Бороо, зогсохоос залхуурч уйлагнасан
Тэнгэр нь өвгөдийн нүд шиг сэлхэрсэн
Тэгээд, эмгэдийн тэрлэг шиг сэлдэн үдшээр
Цувнаас залхаж, би шалба норж
Цугларч суухаас залхаж, ганцаар алхму.
Өврийн дэвтрээ гаргаж, алчуур шиг мушгихад
Өвсөн зүгт усан шүлгүүд нь асгарму.

Манай хот айл, уулын мухарт

Маркесын “Зуун жилийн ганцаардал”, уулын мухарт
Халамцуу эрс, мөрийтэй даалуу, уулын мухарт
Хазаар, эмээл, адууны наймаа, уулын мухарт
Сумын төвөөс сураг ажиг үгүй, уулын мухарт
Сургуульд явсан чиний тухай зүүд, уулын мухарт
Эцэг шигээ гөрөөчин, эсвэл Маркес шиг зохиолч болохсон гэж,
Эхийнхээ оёж өгсөн дээлийг урж өснөм, уулын мухарт...

Гуа тэр бүсгүйг

Гудманд бараадаад л... 
Гутлынх нь мөрийг ширтэж
Гунигаа мартаад л...
Шүүрс алдан дагавч
Шүгэлдэж зүрхлэхгүй
Шүлгээ уншиж өгмөөр ч
Шүргэж зориглохгүй
Алсаас хараад л таньдаг ч
Занг нь мэдэхгүй
Ажлаасаа тараад л харьдаг
Замыг нь бол андахгүй...
Нэн уянгалаг гоё
Нэртэй бий вий
Нэгэн сайхан найрагчийн
Гэргий бий вий

Намайг багад цасаар шуурдаг байсан сан.

Намхан цачир минь цасан хунгарт хучигдаад 
Их дулаахан байсан сан.

Чамайг багад усаар шуурдаг байсан сан.
Чанз эсгий үүдний минь ланз хээг дагаад
Ус урсдаг байсан сан.

Одоо бол харин элсээр шуурч байна даа.
Оромжтойгоо цуг бид газарт шигдэж байна даа.

Орой унтахдаа хөлийг минь хуччихаад, хүү минь
Орхиод явж үз... удахгүй галаар шуурах вий.

Тув тунгалаг нүдний чинь хөвөөнд

Туйлдаж ядарсан аянч эр
Тамхиа нэрнэ.

Тув тунгалаг нүдний чинь хөвөөнд
Аянч эр
Урц барьж, утаа гаргаад
Урт холын аяндаа цэг тавихаар
Үзгээ шүүрнэ.

Бэхний үнэртэй гарыг минь 

бурханы мутар мэтэд санагч;
Бэтгэртлээ намайг хүсэгч 
нэгэн бүсгүйтэй ертөнц юм.

Надаас шалтгаалж тэр бүсгүй уйлах нь;
Надаас шалтгаалж тэр бүсгүй инээх нь;
Надаас шалтгаалж тэр бүсгүй зовох нь;
Надаас шалтгаалж тэр бүсгүй жаргах нь
Миний амьдрах шалтгаан.

Түмэн уулын цаанаас нэвт гэрэлтэгч нүд;
Түүгээр ч барахгүй, 
зүүдийг минь нэгжигч нүд;

trlj-005.JPG
Хэмжээс: 600x450 136k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 2364

mongolia2007year-239.JPG
Хэмжээс: 600x450 90k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 113684

Нам гүм
Хэмжээс: 600x390 38k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 3678