Бодол урсав цаасан дээр минь
Бөн бөн хийх нулимстай минь хамт
Бороо ширүүсэх мэт аадар мэт цутгав
Бөөн хар үүлсийг дагуулан дагуулсаар...
Тэд урсав
Төө үл хүрэх зайнд
Түмэн бээрийн алсыг
Түг хором ч гээлгүй....
Мянган бодол нэг үг болж урсав
Мянган дурсамж нэг дусал болж бөнжигнөв ...
Хаш цагаан цаасыг хар эрээн болтол үг эгнэхэд
Харанхуй нөмөрсөн сэтгэл цагаан болж гэрэлтлээ

М.Б

Биеээр бус бодлоор ганцаардав
Бэлгээр бус сэтгэлээр хоосров
Алдраар бус ухамсараар гачигдав
Алтаар бус хайраар дутагдав

Цаас минь бэх хайж гуниглав
Цаг минь мэдрэмж эрж гутрав
Өрц минь догдлол нэхэн гуйранчлав
Өнөөдөр би өөрөө өөртөө гутав.
...
Гутаж суухдаа олныг би бодов

Ургах бодол минь итгэлээр цангаж
Улаан уруул минь үнсэлтээр ханаж
Гадаад ертөнцдөө гайхамшигтайгаар мандаж
Гагцхүү дотоодын дотоодоо гамшигтайгаар сөнөж

М.Б

Уйлахад нулимс хайран
Уурлахад чи хайран
Унтахад цаг хайран
Уйтгарлахад нас хайран

Өнгөрсөнд хорогдож одоод үл ханагсад
Өнчинөө мартаж бусдаас дулаан хүсэгсэд

Өөрийн чинь төлөө юу ч хийгээгүй хэмээн
Өрөөл бусдад өс бүү сана
Өргөн уудам хорвоо ч гэлээ
Өнчин ганцаар явж төгсөх чинь үнэн тул
Өрөө чи өөрийнхөө төлөө амьдрах учиртай
Өрөөл бусад чиний төлөө амьдрах учиргүй ээ

М.Б

Нэгэн хэлээр хэлэлцэвч үл ойлголцох хэсэг байхад
Нэг ч үг ярилцалгүйгээр зүрхээрээ мэдэрцгээгсэд бас байх юм.
Нижгээд олон жил ханилавч ариун хайрыг мэдрээгүй бусаг байхад
Нэгэн мөчийн төдийд хайрын оргилд хүрэгсэд бас байх юм.

Зүсийг чинь шувт
Зүрхийг чинь нэвт
Бодийг чинь шиншилж
Бодлыг чинь уншина.

Зуурдхан хорвоод зураг л үлдэнэ
Зурвасхан амьдралыг үгс л гэрчлэнэ
Зугтах жаргалыг өөрөө л уургална
Зууралдах эмгэгийг тавилан л шийднэ

Хэмжигдэхгүй хугацааг шийдвэр л илчилнэ...
Хэмнэл аязыг сэтгэл л эмхлэнэ!!!!!!

Мөлхөж байсан ч бусдад нисэх мэт харагд
Мөхөж байлаа ч бусдад сэргэх мэт үзэгд
Мөчидхөн зуурсан ч давсан мэт сэтгэ
Мөсөн дунд оршивч гал мэт дүрэлз!!!!!!

М.Батнайдвар

Чи бид хоёр үүрийн гэгээ шиг учиржээ

Чи бид хоёр үдийн нар шиг дурлажээ

Чи бид хоёр өдөр шөнө шиг хагацжээ

Чи бид хоёр үдшийн бүрий шиг гуниглажээ

Чи бид хоёр үүрийн цолмон шиг ганцаарджээ

Т. Тогосоо

http://togosoos.blogspot.com

Аньсага нүдээ алгуурхан анилаа

Амьсгал бүрээ уужуухан авлаа

Ертөнцийн чимээ анирдаад

Ердөө цагийн зүү л чаг чаг

Чи хорогдсоор гэх шиг

Чимээ өгөн чихэнд чийртэй

Чангаас чанга цамнан давшилна

Чиш чимээгүй

Чи намайг буруу бодож байна

Би үнэндээ бий болж байгаа

Бие минь хорогдоно уу гэхээс

Бодол сэтгэл минь төрсөөр байгаа

Бие минь газар төдий ч

Сэтгэл минь харин тэнгэр юм шүү

Сэмэрч унасан үүлс минь

Газарт шингэсэн төдий

Газар тэнгэр нийлж

Үүлс газраас хөөрөхөд

Чи намайг биш

Чамайг би орхино

Цаг тоолол ч хэрэггүй

Чанадад сэтгэл минь халина

Чаг чаг цохил

Чамаас би юу ч гуйхгүй

Чи хоосон

Эргүүлж болохгүй хуурамч

Чи амьгүй

Элэгдэж өвгөрөхгүй

Чи хэрцгий

Эцсийн ганц амьсгал дээр минь ч

Энэ л янзаараа чаг чаг

Чамаас би юу ч гуйхгүй

Цаг нь болохоор

Чи намайг биш

Чамайг би орхино

Т. Тогосоо

http://togosoos.blogspot.com

Өөдгүй бусармаг нэгний өгзгийг долоогч байснаас

Өлсгөлөн, гуйлгачин амьдар, хулгай хийсэн ч илүү дээр

Эрх мэдэл луйвардсан зальхай этгээдийн ширээнээ

Элдэв амттанд бялуурсанаас хоосон яс мөлжиж суу.

" Намрын сэвэлзүүр салхин дахь ганц шөнийн хайр

  Мянган цилийн улигт бясалгалаас илүү "  - Иккю Сожүн

Зэнгийн түүхэн дэхь   алдартай их багш нарын нэг бол Иккю Сожүн / 1394 - 1481 / юм. Түүний тухайд английн зохиолч , Япон судлаач R.H.Blyth : "... Иккю бол Японы Буддизмын түүхэн дэхь хамгийн   гайхалтай лам байсан төдийгүй Японоос Зэнгийн их багштан хэмээн хүлээн зөвшөөрөгдөж чадсан агуу гэгээнтэн юм. " хэмээн онцлон тэмдэглэсэн байдаг.

Гэхдээ түүний амьдралын зам мөр тийм ч    дардан байсангүй.Японы эзэн хаан Го Камацу-гийн/ 1377-1433 / хүү байсан хэдий ч тухайн үеийн ордны ихэс дээдсийн хуйвалдааны уршгаар түүнийг хааны бутач хүүхэд хэмээн нэриййдэж  улмаар амь насанд нь аюул хөнөөл их байсны учир  настайд нь Зэнгийн сүмд лам болгохоор өгсөн байдаг. Дайн дажин , үймээн самуун, өлсгөлөн, зовлон бэрхшээл бүхэн нь Иккюг сөхрүүлж чадаагүй бөгөөд тэрээр Япон үндэстний уламжлалт өв соёлд үнэтэй хувь нэмэр оруулж чаджээ. / Зэнгийн цэцэрлэг , цайны ёслол , уран бичлэг , үндэсний театрийн урлаг гэх мэт / 

Иккю Сожүн Японы утга зохиолд Зэнгийн үзэл санааг түгээн дэлгэрүүлэх үйлст өндөр хувь нэмэр оруулжээ. Тэрээр бага наснаасаа хятад ханз болон уран бичлэгт суралцаж , шүлгүүдээ ихэвчлэн хятад хэл дээр туурвидаг байжээ. 1000 гаруй шүлгийг хятад хэл дээр бичсэн ажээ.

.......................................................................

Олон жим уулын бэлд  хүргэдэг ч

Оргилд нь бид зөвхөн гэрэлт сарыг л олж хардаг 

......................................................................

Заримдаа би гүн харанхуй, хоосонд автана

тэр үед би өөрийгөө ч ханцуйндаа үл нууж чадна

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

Надад яагаад ч юм, "Сайн хүн" болох гэж хичээх тусам

"буруу" мэт санагдах юм

....................................................................

Лам нар энэ өдрүүдэд

хатуу чанга журамд 

шамдан суралцнам.

Уран гоё хэллэг , алдар суу бол

авъаслаг найрагчийнх...

Овоохойд амьдрах " Галзуу үүл"-д 

тийм авъяас үгүй,

Харин тэр дайвалзах хуучин тогоондоо 

будаа чанаж, зөв амтыг гаргах гэж хичээж суудаг

.....................................................................

Өвөл, наранд гялалзах хар хэрээнээс өөр юу ч алга !

....................................................................

Хангай  газраас  гараагаа  эхлэж
Халуун говийг  туулан  ирсэн
Хатан  завханы хаяанд  сойгдсон
Халтар соёолон завханы  унага

Харуулдсан  юм  шиг суман дэл нь
Харвалтын  сум   сүмбэгэр  харагдана
Ханхар  сайхан  дөрвөлжин  цээж нь
Хандгайн энтэй  хүчирхэг  харагдана

Хонхорцог  сүүлийг нь  шууж боочихоод
Холдож  ойртон  сонжин харахад
Хурдан  туулай  дэгдэн  харайх мэт
Хас нь  цалайж  хурднаа  илтгэнэ

Хөлслөх  болгонд  хүч  нь нимгэрч
Хөх шаврыг нь хөлсөөр  шавхарч
Хөнгөхөн хөнгөхөн  хэд  хөлслөөд
Хүндэт  уяаг нь хэд хэд тойруулаад

Хүүхдийн  гийнгоо сонсгоод  өгөхөд
Хөгжмийн  аянд  бүжиглэх  мэт
Хөндөлдөн  эргэцэж  байж  ядах нь
Хүлгийн  уяа  ханасных  бизээ

Улсын  наадам  ойртох  тутам
Уяаны  шон нь хурдаар  дүүрч
Унаган зэл нь чивхрэн  чангарах нь
Уралдахад  бэлэн  болсных буйзаа

Увсын  наадамд  айрагд ана гээд
Унаган  халтраа  хөтлөөд  мордох нь
Уясан  уяач  гэрэлтодын 
Увсын  наадмын  түрүү  байлаа

Залуу  уяач гэрэлт одын
Зартай  хурднуудын  залгаа байлаа
Завхан  голын  унаган   халтар
Завхан  сумын  соёолон байлаа

Б.Улаанхүү  2014 оны 7-р сарын 21-нд

Тавдугаар бүлэг Хүүрүүдийн гариг дахь сургалт

Энд ирсэнээс хойш хорь дахь орой ийнхүү болжээ. Хүүрүүдээс чимээ ажиг гарахгүй л байна. Гэхдээ нэг л өдөр дайралт эхэлнэ. Анх ирсэнээс хойш бүх зүйл өөрчлөгджээ. Тэд намайг анх үзэн ядалтаар хардаг байсан бол одоо намайг өөрөөр үнэлж би бараг л өөрийгөө тэдний ахлах нь болчихсон юм шиг л төсөөлж байна. Би тэдэнд өвөөгийн зааж өгсөн бүхнийг алдалгүй зааж өгсөн гэдэгтэй бат итгэлтэй байна. Сүүлдээ хоорондоо бяцхан халз тулаан явуулдаг болж би заримд нь ялагдсан. Тэд үнэхээр сайн сурсан. Өчигдөр шөнө Лорен харанхуй авсанаас гарж ирээд анх би ямар байсан яг л тэрэн шиг царай нь цонхийж, ирсэнээсээ хойш цөөхөн хэдэн үг л цухуйлгасан. Харанхуй авсанд орсон учир нь гэвэл түүнийг хоёр залуу дээрлэхэхэд тэр тэсч чадалгүй хоёуланг нь болгож өгсөн гэсэн. Энэ нь миний зааж өгсөн зүйлсийг сайн сурсан гэдгийг гэрчлэх ч нөгөө талаараа миний буруу юм шиг.

Өнөө орой өнгөрсөнийг харагч Лимуг үсгүй охин Зиелтэй тулалдуулахаар болов.

Дөрөвдүгээр бүлэг Эвлэрэл

- Алив үүнийг идчих гээд Батлэл хатсан талханы хоёр зүсэм халааснаасаа гарган бид хоёрт өглөө.

Хаанаас хэзээ авсаныг нь мэдэхгүй ч хэлэн дээрээ юу ч тавиагүй удсан болохоор бараг зажлихгүй залгичихав. Бие маань өмнөхөөс хамаагүй дээрджээ. Дахин Тистелийг хараад

- Чи зүгээр үү?

- Би дажгүй байна. Бүтэн үхэрийг идэхийг хүсэж байгааг эс тооцвол шүү.

- Надаа үхэрнээсээ жоохонг өгөөрэй гээд инээд алдав.

Түүнийг сайн аживал турж гутарсан юм бараг л харагдсангүй.

- Бид хэр удсан бэ? гэж Батлэлээс асуувал

- Тэр өдрөөс хойш гурав дахь хоног дээрээ ирлээ.

Гурав хоног би тэсж. Тэнд байсанаа ахин бодохийг ч хүссэнгүй.

Эзэн  Чингис  хааны 
монгол цустай  цэргүүд
Эсгий  гэрт  төрсөн 
Ээтэн  гуталтай  цэргүүд

Элитийн  хороонд   нэгдсэн
Эр  зоригтон  цэргүүд
Энхийн  төлөө  бат  зогсох 
Эх  орныхоо  торгон  цэргүүд

Эрэлхэг  хөх  монголын
Хөх  тамгатай  цэргүүд
Энхийг   батлан   сахиулах
Хөх  дуулгатай  цэргүүд

Эзэн  хааныхаа  мөрөөр
Энд  ирсэн   цэргүүд
Эвэр  нумных  нь  эсгэрээг
Энд  дуурсгах  цэргүүд

Их  монголын  цуурайг
Дэлхийд  дахин  хадааж
Их  хаанаас  үлдээсэн
Их  түүхийг  сонордуулж

Их    монгол сэрлээ гэж 
Элсэн  цөлд  хаягласан
Их гүрний  баатруудын 
Элчээр  ирсэн  цэргүүд

Хар сүлдэндээ мөргөж
Харийг зорьсон цэргүүд
Хатан дэлхийг доргиосон
Хааны хөх  цэргүүд

Хангинах илдээ харшихад
Халуун цус нь хөөрдөг
Халх нутгаас ирсэн
Хар сүлдтэй монгол цэргүүд

2012 оны 6-р сарын 7-нд

Б.Улаанхүү

Аргал угалз нөмөрлөсөн
Алтан хөхийн өндөрлөг
Алаг тэх мөргөлдсөн
Асгат сүрлэг хангай

Элсэн цөл үргэлжилсэн
Эмжээр нь үгүй говь
Ингэн хавтгай буйлсан
Их цөлийн тасархай

Цэгээн талдаа тогтсон
Цэнгэг нуурын tамга
Цэнхэр соно хөвсөн
Цэлгэр тэнгэсийн үлдэгдэл

Хайрлаж хамгаалж ирсэн
Хангай говийн нутаг минь
Харийн дайснаас харамласан
Хаан чингисийн өмч минь

Хүннү сүннүгийн дээд үеэс
Хүндэтгэж ирсэн өлгий нутаг
Хүчит баатаруудын уухайн дуугаар
Хөглөгдөж дархлагдсан монгол нутаг

Өнөө цагийн монголчууд бидэнд
Өвөгдөөс үлдээсэн өмч минь билээ
Өр зүрхэндээ зальбаран дээдлэх
Өргөн уудам тал нутаг минь билээ

Магтаад магтаад баршгүй
Монголын тал нутаг минь
Маргах аргаггүй үнэн
Морьтон Монголын буурь аа

2013оны 1-р сарын 29-нд Б.Улаанхүү

Дэргэсэн морьдын туурайн төвөргөөг нь
Дэнж сонсож хийморьт нь уусдаг
Дээлтэй монгол адуучны ид хавд нь
Дэлтэй хангал адуу нь номхордог

Аав бид хоёрын нутаг
Адууны нутаг

Ороо морьд нь
Оосор цалманд орж ирэхэд
Огторгуй нар нь гудайж ирээд
Олбог хоймор нь завилж байгаад буцдаг

Аав бид хоёрын нутаг
Адуутай нутаг


Унаган хүлэг нь гэрийн гадаа ирж янцгаахад
Уулын өндөр нь чих тавьж сонсдог
Уургаа тулаад адуучин мордоход
Уяа дүүрэн морьд үүрсэж эргэцдэг

Аав бид хоёрын нутаг
Адууны нутаг

Хөтөлгөө морьтой хүн уяан дээр буухад нь
Хөшгин үүлсээ ярж нар тусдаг
Хөндий дүүрэн адуун сүрэг бэлчихэд
Хөмүүл таана нь үнэрээ дэлгэдэг


Аав бид хоёрын нутаг
Адуутай нутаг

Н.Тайванжаргал

Хөрлөсөн зузаан цас манаргаж
Хийморьлог хүлгийн ирэнд эрдэж
Хөдсөн дээлний нударга эргүүлж
Хөлөрсөн агтны амьсгалд дулаацаж

Хөлдүү талын хөхрөх мананд
Хөөмийн аятай эсгэрэн хатируулж
Хөх модон уургаа суналзуулж
Хөндий талыг товчлон ергүүлж

Хондлой нь зоолсон тарган сүргээ
Холбоо хөхийн онь дээрээс дурандаж
Хомоол гаргасан бэлчээрийг нь хараад
Хачин сайхан өнтөө байна гээд

Урам нь сэргэсэн адуучин залуу
Унаагаа еүлэхээр олмоо чангалж
Уургаа тулан сэвхийтэл мордоод
Унасан мориндоо ташуур өглөө

2013-он 12сарын 23-нд Б.Улаанхүү

Үйлэнд  уран монгол бүсгүй  минь 
Үйлс  нь  тэнгэрлэг монгол  эр хүн 
Үерхэл   хайрын  бурхан  тэнгэрүүд
Үр  удамын  амин  хэлхээнүүд 

Үндэс угсааныхаа ясыг  залгуулагч
Үүрд оршихын  цусыг  сэлбэгч
Үүдэн хойморын  галан  холбоос
Үнэнч  сэтгэлийн  алтан  гагнаас

Үрийн  үнэрийг  өвөртөө  шингээсэн
Үлэмжийн  чанарыг  хоймортоо   залсан
Үе  үеийн   үнэнч  амрагууд  минь 
Үжин  хатны  хойчыг  залгуулагчид 

Өүлэн  эхийн  эхийн  садан   төрлүүд  
Өлзий  буянтай   монгол  хосууд  
Өргөө   гэрийнхээ  тулах  баганууд 
Өндөр  төрийнхөө  өмөг түшгүүд 

Залуу насаараа  гангарч   яваарай
Зассан  өргөөндөө  жаргалтай  амьдар
Замилангийн  зам  зангатай   оньстойч
Заяаныхаа  ханьтай  үнэнч  амьдраарай

Удахгүй  тэгээд буурлууд  болно
Унаган  төрх  тань  гундаад   ирнэ
Уул   шиг  түшигтэй  буурлууд  болоод
Урьдын  цагт  гээд  хуучлаад  сууна даа

2014 6сар 25 Улаанхүү

Ижий минь хүүгээ ирнэ гэж хүлээсэн мөч бүхнээр

Ижийгээ ирэх замд дэвсэж цэцэг тарьж хүлээвэл

Ургах, услахыг нь хүлээж би тэвчилгүй хатаад

Урам хугарч шантаран цаг хугацааг зүхэх биз

Ижий минь хүүгээ идэг гэж бэлдсэн хоол бүхнээр

Энэ хорвоогийн хүмүүсийг эхнээс нь хоолловол

Төгсгөл нь мэдэгдэхгүй цувааг харан ядраад би

Төөргөөрөө болог гээд хаяад явах биз

Ижий минь хүүдээ зовсон сэтгэл болгоноор

Имжээр дарсан дээл шаглаж өгье гэвэл

Эсгүүр тавьх тал нь Мэнэнгийн талаас ч томорч

Эцэж цангаад тоосонд нь даруулж хаяад явах биз

Ийм л байхгүй юмсан

С.Амарбаяр         

Сарны гэгээ сүлж хурмастын цас будрахуйд
Саваагүй хонгор жаал хожуул сандайлж бодлогширно
Салхины сэмэрхий үзүүр магнайг нь үнсэн зүггүйтээд
Санаа бодлыг нь таасан мэт хаа нэгтээ одох юм

Уйтай шүлгийн нь аязыг модод нөмрөн зүүрмэглэхүйд
Урин цагийн хурыг өнчин шувуу зүүдэлнэ
Тэртээх бөглүү алсаас зөнөсөн нохос хуцахад
Тэрлэж амжаагүй мөрүүд хумхийн тоос шиг бутарна

...Дэн дэнгийн хооронд уйтгар тээх эрвээхий
Дэл сулхан шөнөөр зүүдний мухар сахидаг
Дэмнэх хань, хөтлөх үртэйг нь мэдсээр атал
Дэмий л өөрийгөө хуурч хүлээхийн жаргалд согтдог

Тэшээ жонжоо салхинд гуниг ээдээд л байна уу даа
Тэр нэгэн бүсгүйг үгүйлсээр өтөлнө гэж үү дээ
Дээлийн нударга элээж хэдий болтол уйлах бол
Тэвчээрийн чагтага алдуурч хэзээ нэг амрах бол...

Тунаж тогтсон үгсийг дэвтэртээ түүж аргамжаад
Тулж өндийсөн газраасаа хэлхээ тасдаж одно
Солгой хөлийн дор зүүрмэг гишүү эндэхэд
Сочиж сэрсэн шувуу сархийн нисэж одно

Улаанбаатар 1995 он
До.Болдхуяг. boldoomdke@yahoo.com

Асаасан янжуурын цог, харанхуйд

Алтан аалз шиг гэрэлтэхэд

Тэвэрсэн бүсгүйн галбир, дэргэд

Тэнгэрийн дагина мэт үзэгдэв.

* * *

Хайрын инж

Сүүдэр тэнжээтэй гэрэлтийн ихэр үндсэн цэцэгнээ

Шүүдэр-гуниган мишээлээр эгшиглэхээ отголсон энэлэнт чинь

Сүй инжилсэн хуримын чинь мөнгөн бөгжинд хувилъяа.

Сүмбэн энхрий хуруунд чинь мөчигхөн тэврүүлж тайтгаръяа.

Хүрээ мандлын охин

Цээжиндээ мөнхийн гунигтай алхаж явлаа

Цэнгэлтэй гэгээн дүрийг чинь харж сэтгэл үймэрлээ

Бодлогошрох тэнгэрийн ягаарах хаяанд

Бороошсон үүлс ч үймрэн нүүхүй

Огторгуй ширтэн санаашран зогссоор

Орчлонгийн сайхныг мэдэрлээ, тавилан минь.

Лам шувуу уйтай ганганаж өмнийг зориход

Лавтай сэтгэлийн гүнд нигүүлсэх сэтгэл төрөөд

Орой үдшийн уйтгарт цагаан ганцаардлаар

Охидын сайханд бишрэлийн гэгээ бэлэглэв ээ.

Равжайн “Жаргалтайн дэлгэр” аялгуу дуурьсахад

Рашааны мөнгөн дуслууд хацар дээр мэлтэгнээд

Мишээлт дотно харцаар дутаж яваа

Миний сэтгэлийн ертөнц ашид яруу болноо.

Аяа, хөөрхий хүний тавилаан гэх санаашралд

Алаг булаг хорвоогийн жаргал, зовлон багтаад

Ариун гэгээн тэнгэрлиг дүрийг чинь харсных

“Аргагүй амраг”-ийг аялмаар санагдах боллоо.

mongolia2007year-270.JPG
Хэмжээс: 600x450 65k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 3202

khongor034.jpg
Хэмжээс: 600x429 86k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 2724

YolHad_23.JPG
Хэмжээс: 700x525 76k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 3816