Хазаар дөрөө жингэнэсэн халхын уудам тал дээр

Хаан Чингисийн мэндэлж хүй цөглөсөн нутагт

Хардал жанжин бээсийн хурд хураасан довон дээр

Халхын хурднууд уралдсан Хан Хэнтийн талд дээр

Халх дөрвөн аймгийн шавь тавын унаганууд

Хатан дөрвөн туурайныхаа хавыг шалган уралдаж

Хавьд гаргаагүй тоосыг хааны нутагт зангируулж

Хасбуу тамгатай дээдсийн хүчирхэг цагийг санагдуулна

Хатир жороо морьдоорой гангар ч аархан дөмөлзүүлж

Ханатал сойсон морьдынхоо сүүлийг шуун зангидаж

Хар нүдэн хүмүүний мэлмийг баясган омогшуулж

Хазаарт удамт хүлгүүд ээ шон дээр эгнүүлэн гангарна

Газар газраас цугласан шандаст хүлгүүдийг шохоорхож

Гал шарын унагануудаа ам дамжуулан сайрхаж

Гадна дотны уяачдийн хорхойг хүргэн шимшрүүлж

Гарсан орсон уяачдийн тархинд нэгийг санагдуулна

Буурал Хан Хэнтийн маань буян нь дуусах биш дээ

Буянтай буурал өвгөдийн минь хурд тасрах биш дээ

Хөдөөгийн хөх өвгөдийн минь хүлэг нь дуусах биш дээ

Хөх тэмдэгтэй үрсийнх нь буян нь дутах биш дээ

Шавилхан монгол морьдын минь шандас нь сулрах биш дээ

Шанаган дөрвөн туурайных нь эрдэм нь дундрах биш дээ

Шагай шиг сайхан сүргийн минь тоос нь замрах биш дээ

Шагшуулж гайхуулан дуурсах Галшарын удам шүү дээ

Сартуул халх Б.Улаанхүү Багануур хот 2016 оны 10 сарын 12

Хөлсөө шилгээн хөрвөөж байгаа нь

Хүнгий голын унага юм шүү дээ хө

Хүслээ дагаад хүрээд ирсэн

Хүрэн зээрдийн удам юм шүү дээ

Амаа ангайн эвшээж байгаа нь

Айраг нуурын унага юм шүү дээ хө

Алсыг харан янцгааж байдаг

Азарган хүрэний залгаа юм шүү дээ

Цантай хөлстэй зогсож байгаа нь

Цагаан түнгэний уанага юм шүү дээ хө

Цас манарган цахилж байдаг

Цахиур хүрэний төл юм шүү дээ

Зүсээрээ удамшин хурдалж байгаа

Зүүн голын минь хүлэг шүү дээ хө

Зуун зуунд мөнхөр ч дуурссан

Зүр хүрэний минь удам юм шүү дээ

2016 оны 10 сарын 15 Б.Улаанхүү

Сансарын удамтай монгол морио

Сарлуу хараад янцгааж байдаг

Содон шинжтэй  сонихон хүлэг 

Солирын ч юмуу хэлтэрхий үзчихээд

Самардаж  байдаг сарны унага

Саруулхан шөнөөр одруу хараад

Санадаг ч юмуу молор эрдэнэ

Сайн үйлсийг зөгнөн бэлэгдэж

Сэтэрлэж онголсон онгон хүлэг

Сав ертөнцөд минь үдлээд буцах

Сарнаас ирсэн жигүүрт ажнай

Салхи сөрөөд довтолгож явахад

Сайхан явдалтай сайвар жороо

Сар хайрханы өврөөр бэлчээртэй

Саамын гүүнээс төрсөн унага

Сарны ижилдээ буцаад нисэх

Сансрын удамтай монгол морио

2016 он 10сарын 16нд Б.Улаанхүү Багануур

Хатан дөрөө хангинасан халхын сайхан талаар

Хагсарсан хос морьтой алсыг зорих сайхан

Хадамсах айлын шон дээр дөрөө мултлах сайхан

Хангал согоо шиг бүсгүй инээгээд тосох сайхан

Хөх хайрга шажигнасан хөдөөгийн цэнгэг талаар

Хөлөрсөн тарган морьтой холыг зорих сайхан

Хүний сайхан үрийг зориод очих сайхан

Хүслийн цагаан мананд төөрүүлж явах сайхан

Ангамал хуурай говьдоо  адуундаа мордох сайхан

Аавын хэдэн адууны сорыг барьж уначихаад

Аавын цээж болоод л айлаар буух сайхан

Адтай охины  алганд захиа атгуулах сайхан

Үрээ даага үүрссэн үзэсгэлэнт сайхан нутгаараа

Үшдийн нар хүүшлэхэд мордоод давхих сайхан

Үлэмжийн чанар шиг бүсгүйнд хоног тааруулах сайхан

Үүрийн цагаан гэгээнээр мордоод давхих сайхаан

Унах морио сойгоод шон дээр  уяах сайхан

Унаган нутгийнхаа бүсгүйтэй уулзаж явах сайхан

Уран үгээр цэцэлж зүрхэнд нь харвах сайхан,

Уулын оройгоос дурандаад тосоод давхих сайхаан

Унаган багынхаа найзтай гадаа унтах сайхан

Утгагүй зүйл сэдэж нохой шуугиулж давхичихаад

Ухаант буурал өвгөддөө хааяахан загнуулах сайхан

Нартын хуулийг дагаад нас ахих сайхан

Нарийн сайхан хээрийг дуулаад суух сайхан

Намрын эсгэлэн айргаа шимээд суух сайхан

Найргийн мөр тэрлээд налайж суух сайхаан

 2016 оны 10сарын18 Б.Улаанхүү Багануур

Найргийн дөрвөн мөрттэй ноцолдож ирсэн заяа минь,

Номны нарийн тоосонд  дарагдаж явах тавилан минь,

Наймайг дурлуулж чадсан мэргэн цоохор анд минь,

Надтай хамтдаа  туулах Монгол дөрвөн мөртүүд минь,

Яруухан монгол хэлэндээ, эгнүүлж оруулсан үгнүүд минь

Ясанд минь тултал шингэсэн, язгуурын дөрвөн мөрт минь

Яагаад ч салгаж болохгүй, бидэн хоёрын учрал минь

Ятга хөгжимөнд эгшиглэх, миний дөрвөн мөрт минь

Босоо Монгол бичигний минь, уран гоёхон таталгаанд

Бадаг бадгаараа жирэлзсэн, үндэсний өнгөтэй найраг минь

Брагдаж дундар ч байгаагүй, яруу найргийн далай минь

Багаасаа  хамт нөхөрлөсөн, уран үгсийн чуулал минь

Хэзээч балар ч уусаагүй хэл соёлын минь баталгаа минь

Хэлхэж холбон туурвихад, дуусаж дундрахгүй  найраг минь

Хөх цэнхэр гариг дээр, жим нь зурайсан шүлэг минь

Хүн төрөлхтний тархинд , тодхон үлдэх Монгол соёлоо

2016 он 10сарын 22 нд Б.Улаанхүү Багануур

Завхан зогсоо уулын, зоригт хурдан ажнай минь ээ
Захын таван аймагт, айраг түрүүтэй хүлэг минь ээ
Задгай ширүүн давхилтай ,унаган тамгатай молор минь ээ
Заяа тавилангаар учирсан, босоо хийморьтой хүлэг минь ээ

Ай ай миний ассан гал шиг дүрэлзэж
Аархал төрүүлсэн морь мину зээ хө
Ай ай миний алдарт хурдан ажнай
Айргийн тэнгэртэй хүлэг мину зээ хө

Айраг хяргас нуурын минь, аатай хурдан ажнай минь ээ
Алтан тууртын дунд ,ховорхон төрдөг унага минь ээ
Айраг түрүүнд уралдаж, алдарт хүргэсэн молор минь ээ
Араасаа хурд дагуулсан, хүлгийн удамтай морь минь ээ
Дахилт
Холбоо хөхийн хойгуур ,хошуучилж уралддаг хүлэг мину
Холдох тутам торолзож ,тоос нь эрчилсэн ажнай минь ээ
Хумбан дөрвөн туурайндаа, шидтэй төрсөн хүлэг минь ээ
Хулангийн удам шингээсэн, талын монгол морь минь ээ
Дахилт
Шигшмэл хурдан хүлгүүдийн, тархинд цойлсон аргамаг минь ээ
Ширэг шиг ногоон талаар ,цувруулж орхисон хүлэг минь ээ
Шар мэргэнийг тонгойгоод шилбүүрдэж өгдөг ажнай минь ээ
Шинээр тодрон танигдаж, судраа бичүүлсэн хүлэг мину

Ширмэл зодогтой монголын, сүлдэнд төрсөн ажнай минь ээ
Шилийн сайн эрчүүдийн ,унаа явсан унага минь ээ хө
Шиврээ бороотой уралдаанд ,хөлсгүй ирдэг хүлэг мину
Шинэ зууны хурднуудтай, шүлгэнд амьласан молор мину
Дахилт

2016 оны 10 сарын 22 Б.Улаанхүү, Багануур хот

Миний муу ээж ямар бусдын ээжтэй адил булган дээл өмсөж,том том алт зүүгээд л, хувийн жолоочтой жип машин унаад л, ач зээгээ үнэтэй хувийн сургуульд зөөдөг ч биш. Хүүхдүүд нь үнэтэй машин унаж , алтаар гулгидаг ч биш.

Миний ээжид ердөө цорын ганц булган малгай байдаг. Муу аав минь авч өгсөн болохоор ч тэр үү ээж маань түүнийгээ хачин их нандигнана. Шинэ жил, цагаан сар энэ тэрээр нөгөө нандин малгайгаа гаргаад үсийг нь үлээгээд л сэгсрээд л сүйд болно. Эмэгтэй дүү маань ээжид та наад муу хуйхаа ядаж загварыг нь өөрчлөөч гэж дүргүйлхэх зөвлөх хоёрын хооронд үглэнэ.. Миний ээж энэ чинь та нарын наадах хужаа булганы хажууд жинхэнэ орос булга. Та нарын булга ч дээ их но-той доо. Аягүй бол тарвага, нохойны арьс ч байхдаа ч сийхгүй гээд л дүүг маань цаашлуулж гарна. Би энэ малгайг чинь 3-р цахилгаан станцын арын орос дэлгүүрээс үүдэнд нь зогсдог орос цэрэгт нь 5 төгрөг атгуулж байж орж авсан юм даа. Аав чинь баазын аврага болсон мөнгөө надад өгч юу дуртайгаа ав гэж билээ Би тэгээд л ....гэж ирээд л ярина.

Миний аав жолооч хүн байж билээ. Гэхдээ тээврийнх биш усны жолооч. Оройд гэрээр нэг татсан хэцэнд аавын маань нойтон хувцас өлгөөстэй байдаг байлаа. Би ахлах ангид орсон жилээ зуны амралтаараа аавынхаа грушигийг хийж овоо хэдэн төгрөг олж хирдээ подойж байж билээ. Харин ээж минь бичээч. Бичгийн машины тог тог хийх чимээ надад их сайхан санагддагсан.

Би ээжийгээ хачин их зовоож бараг үзэн ядаж өссөн тэнэг хүн дээ. Миний энэ үзэн ядалтыг миний аав бүр дэврэээж хурцалж байсан гэхэд болно доо. Ээжийнхээ хэлсэн үг бүрт адарч бараг чи надад ийм үг хэлэх болоогүй гэх шахам юм хэлнэ. Жаахан дургүй хүргэвэл ангийнхаа хүүхдүүдийнхээр очоод хэвтэчихнэ. Аав минь биднээс тусдаа амьдардаг ч баяр бүрээр бидэнд тор дүүрэн юмтай ирнэ тэхдээ албатай юм шиг голцуу халамцуу айлчилна. Тэгээд л нөгөө улигт хэрүүлээ эхлэнэ дээ. Чи хэрвээ олигтой байсан бол энэ хэдэн хүүхдийн хувь заяа ингэж эргэхгүй байсан юм. Чи л янз бүрийн хүн амьтантай явалдаж байж ийм боллоо. Чиний бөгс бөөрнөөс л болоод энэ гэрийн хувь заяа ийм болсон энэ тэр гээд ээжийг минь бахаа ханатал доромжилж элдэвлэж байгаад явна. Харин ээж минь ганц ч үг хэлэхгүй дуугүй л сууна. Нэг удаа аавыг улигт хэрүүлээ эхлэх үед ах маань уурлаж авчирсан чихэр боовыг нь шалаар нэг тараагаад хаячихаж билээ.. Том ах маань тэр үед биднийг бодвол ухаан сууж эхэлсэн нь тэр байхдаа. Аав ч дахиж энэ талаар дуугаргахгүй болсон юм даг. Харин энэ үед ээж минь аавыгаа яахавнав дээ хэмээн өмөөрөнгүй дуугарахад нь доромжлуулж байхдаа таарсан ёстой усан тэнэг гэж би бодож байж билээ

Зохиолч Лувсангийн Пүрэвдорж Говь-Алтай аймгийн уугуул. Бага дунд сургуульд суугаагүй. Монгол малчин айлын уламжлалт гэрийн хүмүүжил,боловсролтой. Нас хүрч,цэрэгт татагдан алба хаах зуураа хурдавчилсан сургалтаар офицер болж,цэргийн албыг 34 жил хаагаад генерал цолтой чөлөөнд гарсан.

Өнгөрсөн зууны жараад оны сүүл үеэс уран зохиол бичиж,”Хонд”,”Сүмбэр ятга”,”Хорлоо эгч”,”Дөрөлж нуурын дууль”,”Сэтгэлийн ончроо”,”Хонины гэгээ”,”Ээж охин хоёр” зэрэг 40 гаруй өгүүллэг,тууж,“Чингис хаан буюу Тэнгэрийн увдис”,”Эрлэгий бошго”,”Гилийн дадар”,”Барамнас”,”Үйлийн үр”,”Зүрхэн тахилга” тэргүүтэн 10 роман,”Хүрхрээ”,”Харанхуй Алтай”,”Хойт насандаа л шавь оръё доо”,”Амьдай найрагч”,”Сандал” гэх мэт олон арван эсээ бичиж,арав гаруй ном хэвлүүлсэн.

Л.Пүрэвдоржид “Бэтэг” роман бичсэний учир МЗЭ-ийн шагнал,шилдэг зохиол бичиж Монголын уран зохиолыг шинэчлэн хөгжүүлэх үйл хэрэгт оруулсан хувь нэмрийг нь үнэлж Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарилгаар Монгол Улсын соёлын гавъяат зүтгэлтэн цол тус тус олгожээ.

Гавъяат багш,хэл шинжлэлийн ухааны доктор,уран зохиол судлаач Ч.Билигсайхан,дэлхийн уран зохиолын академийн байнгын гишүүн,соёлын гавъяат зүтгэлтэн Го.Аким,соёлын гавъяат зүтгэлтэн зохиолч Д.Жамъян зэрэг эрдэмтэд Л.Пүрэвдоржийн уран бүтээлийг тусгайлан судалж,эрдэм шинжилгээний өгүүлэл,уран сайхны эсээ бичсэн байдаг. Ийнхүү доктор Ч.Билигсайхан “1980-1990 ээд оны Монголын хүүрнэл зохиолд шинэчлэл хийсэн зохиолч бол яах аргагүй Пүрэвдорж мөн” гэсэн бол Доктор Го.Аким “Чингис хаан буюу Тэнгэрийн увдис” романыг нь гярхай ажиглан,сайтар нягтлан судлаад “..өвөрмөц тайлалт,зөн совинт,уран зохиомжит,яруу хэллэгт сонин зохиол...” гэсэн байна. Бас,доктор Ч.Билигсайхан Пүрэвдоржийг зохиолоо түүхийн мэдлэг,авъяас чадвар,зөв сайхан хэл найруулгаар “зодож” бичдэг хэмээн үнэлсэн байдаг.
Манайх зохиолч Лувсангийн Пүрэвдоржийн зарим богиновтор зохиолыг толилуулж байх болно. Энд дарж өгүүллэгүүд уншина уу

Сэтгүүлч, зохиолч Шуурайн Солонгоогийн Бага хатан номын Бүжин үр өгүүллэг . . .

Бурхан минь энэ нэг л биш ээ. Манай гэрт хий юм шүглэсэн юм шиг хамаг юм хөдлөөд, идэх уух юмнаас хорогдоод байх боллоо. Хүү бид хоёроос өөр юм энэ гэрт байх ёсгүй гэж өөрийгөө хичнээн тайтгаруулавч нэг л жигтэй юм болоод байна даа. Таван зүсэм талх үлдлээ гэхэд нэг зүсэм нь үгүй болж орхино. Хүүгийн уусан ундааг тэмдэглэн харж орхиод ажилдаа явавч орой ирэхэд дөрвөн хуруу хэртэй дундарсан байна. Тавагны ааруулаа нүдээрээ тоолж тоолж гаравч усанд яваад ирэх зуур хоёр нь ор мөргүй алга болно. Хуушуур хийгээд ширээн дээр зургааг нь орхиод унтахад өглөө дөрөв болчихсон байх учир би сүүлдээ дасаж хоол илүүчлэн зуухны хүхээгэн дээр тавих болов. Өглөө тэр таваг ёс юм шиг хоосон харагдана. Хаяагаар орж ирээд ямар нэг муур л идээд байгаа юм бодож суух болсон ч хөргөгч нээгээд нэг алим аваад хаачихдаг амьтан гэж байх уу.

ДУР ЗОРГО хэмээх шинэ номынхоо нэг өгүүллэгийг сонирхуулья.

Должидыг ирж яваа хэдэн үүлнээс аргалаа нуун, адсагаар даруулж суутал гэрээс нь гарч ирсэн Түлэнхий Бор, Баажий хоёр гүнгэр гангар хийн шузганд хүрч, цулбуураа шувт татлаа. Мордоод явахдаа "Чадлынхаа хэрээр орчлонг бузарлаж яваад дууслаа даа" гэхийг дуулаад Бие муутай хүнийг ингэж байдаг гэж дотроо өрөвдөнгүй бодсон ч их гэрээс гучаад алхамд бариатай, баруун хаяа нь дордойсон жижиг гэрээ хараад хөмсөг нь буулаа. Тэнд нөхрийнх нь авга ах Аргай хоногоо хүлээн хэвтэж буй юм. Ай ингэж зовж байхаар үхчихээсэй, ямар ч бөх голтой юм гэж харууссаар гэр лүүгээ ороход нөхөр нь зөөтгөхөөр тавьсан том аягатай авгынхаа хоолыг нь аван өндийлөө. Толио сайтай ханийнхаа хөмсгөн дундах хонхорхой болтлоо тодорсон үрчлээг хараад дахин харуусчээ. Хоёрхон жилийн дотор энэ садангаасаа болж, ийнхүү арван насаар оворжуу харагдах гүн зангилаатай болж хоцорчээ. Түүнийг зогсоож, хөмсгийг нь арга ядан илэхэд мушилзангуй инээвхийлээд гарлаа. Төдхөн илүү гэрээс авгын харааж зүхэх, аяга халбага хангинах, Заяа чинь тэр дээ гэж хашгирах нөхрийнх нь дуу гарчээ. Нөхөр нь нялхийсэн муухай үнэр ханхлуулан орж ирээд эмээлээ шүүрч "Хаачиж үхэх вэ" гэж адгахад нь булаалдан авч, муу нөхрөө гэрийн зүүн зүгт түрлээ.

(Дэлгэрэнгүй... | Сэтгэгдэл бичих | Өгүүллэг | Оноо: 0/0 | Зохиогч : Бусад )

Эрхлүүлэн энхрийлэх тоолондоо
Энэрэл хайрыг үрстээ өвлүүлсэн энгүй ачтан ээж минь

Аргадан учирлах тоолондоо
Амьдралын ухааныг үрстээ сургасан агуу ачтан ээж минь

Аашилж загнах тоолондоо
Амсах зовлонг үрсээсээ алслуулсан амьд бурхан ээж минь

Инээж мишээх тоолондоо
Ирээдүйн жаргалыг үрстээ ойртуулсан илчит наран ээж минь

Бүлтгэр жаахан үрсээ бүтэн нойртой хонуулах гэж
Бүүвэйн сайхан дуугаа аяланхан дуууланхан
суудаг
Бүсгүй хүний бүрэн төгс гайхамшигт гавъяа
Буянтай ээж минь таных шүү бүгдээрээ

Энхрий үрстээ энэ хорвоод
Эрдэнэт хүний заяаг бэлэглэх гэж
Эгэлхэн орчлонд эхэлж мэндэлсэн
Эхийнхээ ачийг үрс нь магтан дуулаад баршгүй

Эрээнтэй бараантай хорвоод
Ээж минь та ахин төрөөрэй
Эндүүрэлгүй хүү нь таньдаа дахин төрөөд
Эх хүний үрээ гэсэн
Эгэлгүй энэрэл хайрын сэтгэлээр
Эх болсон хамаг амьтны тусыг эрхбиш хийюү гэсэн юм

Ачмаа микроноос буугаад авга ахынх руугаа яаж очихоо мэдэхгүй будилж зогстол микроноос буусан хүмүүс таран одож жижиг суурингийн буудал дээр эл хуль боллоо. Ядаж трактор болсон ч олддоггүй юм байхдаа хэмээн гиюүрэн зогсож байтал нэгэн бор морьтой хүн пөг пөг шогшин ирж байгаа харагдлаа. Амиа гэж авгайлдаг хөгшин мөн бололтой.

- Та Амиа юу???

- За тиймээ. Чи чинь хэний хүүхэд билээ.

- Сүхээ , агроном байсан .

- Аа за . Тэр чинь ....... Өө нөгөө цагаан захт гайхал. Чи аль охин нь вэ?

- Би дундах нь байна.

- Аа нөгөө уйланхай шар. Одоо та нар ч том болжээ. Чи яаж намайг таниа вэ? Чи ч угийн сэргэлэн хүүхэд байсан даа.

Өчигдөр би чамайгаа зүүдэллээ

Өөрийн эрхгүй үгүйлэн санаж зүүдэллээ

Салахын аргагүй амтат зүүдэндээ

Сайхан чамайгаа ханатлаа тэврэн зүүдэллээ

Хувь заяаны төөргөөр хонгор чамайгаа хайрлах эрхгүй ч

Хойд нас гэж хэрвээ байдаг бол

Хэзээ ч хагацахгүйгээр үүр үүрд хамт байхыг л хүснэ

Санаж байна би чамайгаа ...

Санаж байна

Салахын аргагүй амтат зүүдэндээ

Сайхан чамайгаа эргээд л нэг уулзая даа

Ижилийн цаана Хоцорсон элгэн хайрт Халимаг минь
Ихэр юм шиг заяагдсан эрхэм олон Буриад минь
Эзэрхэгийн эрхэнд тасарсан энгүй их Тува минь
Эх орондоо үлдсэн эрх чөлөөт Халх минь
Атаатан биш амраг алаг махны Татарууд минь
Алтай нутгаар нэрийдсэн Аугаа олон ястнууд минь
Афганистанд нутагшсан эрэлхэг мянган Хазар минь
Алс хол Хансын аялгуут сайхан Тувачууд минь
Халхавч хэрэм минь болсон хамаг олон Өвөрчүүд минь
Харийн нутагт хуваагдсан Харчин, Горлос, Дөрвөдүүд минь
Хаан төрийн довтолгооноор хагацан давхисан угсаатнууд минь
Хаа холын нутгаар харилан суусан бутархай минь
Дэлхийн нуруунд нутагшсан Дээд Монгол түмэн минь
Дээлтэй бумбын орон Дэлхийн олон Ойрад минь
Ду, Дунсяан, Ёогор... нэр өртсөн ард минь
Түм түмэн ёрлолоор түүхээ мартсан ахан дүүс минь
Түрэг, Тунгус гаралтай тун ч ойрхон найзууд минь
Төрийн их тулгуурыг түшиж явсан андууд минь
Хамаг Монгол улсын хана нь болсон андууд минь
Хагацаж тасарч болохгүй хайран их гүрэн минь
Хаан Чингисээс өгсөн хайран цусны үсэрхий минь
Хатан Бөртэгээс ургасан улаан махны тасархай минь
Эвтэй байвал хүчтэй элэг зүрхний цохилоо минь
Эргэж зангидахаар тэмүүлэх эрч хүчний тулах цэг минь
Хөлөнбуйр, Байгалиас цөсөө авсан Монгол минь
Хөхнуур, Ханасаас дэвэн нисэх шувууд минь
Хөдөө арал, Бурхан халдуныг зорин тэмүүлэх амь минь
Нас насандаа жаргамаар нартын сайхан орон минь
Навч бүхэнд нь шингэсэн уртын дууны эгшиг минь
Наран саран утсанд хорвоо эргэх хуур минь
Уул уулын өндөлзөөнөөр ургаж өөдлөх орон минь
Ус усны чимээнээр лугшин урсах газар минь
Хөх тэнгэрээс заяасан хүний дээд МОНГОЛ минь
Хөрст эхээ хамгаалсан хүчит их МОНГОЛ минь
Түүхийг бид мартсан ч түүх биднийг мартаагүй
Түмний дунд цацагдсан ч төрийн голомт алдраагүй
Төрөхөөс үхэх хүртэлх алт мэт орон минь
Үхэхээс төрөх хүртэлх амь насны голомт минь
МӨНХ ТЭНГЭРИЙН ХҮЧИН ДОР!!!

Эх сурвалж : http://myadagmaaguudai.blog.gogo.mn/read/entry443993

Зохиолч яруу найрагч Ш.Солонго, Хуучин нөхөр өгүүллэг Уншсан Б.Дэлгэрцэцэг

Хаврын л нэг өдөр байлаа гадаа
Хаа сайгүй хүмүүс холхилдоно гудманд
Харин би бодолд дарагдаад буланд
Хүмүүсиийн амьдралыг ажиглаж байлаа хөндлөнгөөс

Яах гээд энэ хүмүүс яаруу сандруу холхилдоно вэ
Яаж ийгээд маргаашаа өнөөдрөөс сайхан болгох гэж
Ядрахаа ч үл тоон янз бүриийн бэлтгэл хийж байна
Яг үнэндээ маргааш юу болохыг хэн ч мэдэхгүй шүү дээ

Сарын дараах сайхан амьдралыг цогцлоохын төлөө
Санасан сэдсэнээ саадгүй бүтээхээр энэ сард
Санаа бодлоо салхинд ч сарниалгүй хичээж байна
Сайхан болох үгүй нь бас л саруул бус шүү дээ дараа сард

Жирийн энэ өдөр ч жилийн дараах жаргалыг хүсэмжлээд
Жирийх гудмаар жижиг томгүй бүгд сүлжилдэн
Жилийн турш зөрөлдөн зүтгэх байхдаа энэ хүмүүс
Жилийн дараа амьдрал нь жигдрэх болов уу хэлж ч бас мэдэхгүй нь

Аз жаргалтай ирээдүйн төлөө
Агшин хором алгасалгүй тэмцэн
Алхам тутамдаа амжилт горилсоор
Амьдралаа тэд азын сугалаа шиг өнгөрөөх шиг

Толгойд эргэлдэх бодлууд маань энгийн ч
Томоос том зүйл мартсаныг сануулав надад
Тодорхойгүй ирээдүйн төлөө бэлтгэл хийсээр тоотой насаа элээчээд бид
Тодорхой амьдралын төгсгөлд тоосны ч төдий зэхэлгүй хүрэх вий дээ хэмээн санаашруулав намайг

https://www.facebook.com/tugsgerel.bayart/posts/945784932193977

Энэ амьдралаас явах гэж та юунд ингэтлээ яараа вэ
Энэлэн шаналах таныг юу ингэтэл зовооно вэ
Эмхэлж цэгцэлж бодлоо илэрхийлж чадахгүй амаргүй байна уу
Эвийдээ тэгвэл би таниас хэдэн зүйл асууя

Хайртай хүн чинь тоосонгүй юү
Хайсан хүссэн чинь олдсонгүй юү
Хатуу ширүүн үгсээр чичлүүлээ юү
Хар буруу санаатанд хайр найргүй доромжлуулаа юу

Аав ээждээ гомдоо юу
Ах эгчдээ туниа юу
Анд нөхөддөө адлагдаа юу
Аль эсвэл алдаа эндэлдээ гутраа юу

Амьдралд өөртөө нэгэнт итгэл алдарвал
Амаргүй гэдгийг би мэднээ
Амиа л тасалчвал амгалан болох юм шиг
Андуурч эндүүрээгүй биз та

Үхсний дараа үргэлжлэл байвал яах вэ
Үүрэх зовлонгоос үтэр салая гэтэл
Үймсэн их зовлон өмнөөс чинь угтвал яана
Үгүйсгэх нотолгоо байна уу таньд үгүй л болов уу

Таны бодлыг би уншиж чадахгүй ч гэлээ
Тааж тэмтэрсэн үгсийг минь та нэг тунгаагаач
Тавилан төөрөг таньд гайхамшиг юу бэлдсэнийг
Та ч мэдэхгүй би ч мэдэхгүй шүү дээ

Аяа надад алт мөнгө алга
Алдар хүнд ч алга
Амраг садан ч алга
Ангаахай үр ч алга

Би хэн ч биш
Би хэнд ч хэрэггүй
Би юу ч чадахгүй
Би үхвэл таарна гэх

Бодол санаа таныг дарамтлаад байна уу
Боссон суусан ч боргоогоод байна уу
Болж л өгвөл өөрийгөө битгий егүүтгээрэй
Болчимгүй тэр бодлуудыг боомитлон хорьж болдог юм шүү

Өөрийгөө л бодоод байвал хүн гэдэг үхлийг ч сонгох нь байдаг юм
Өөрийгөө л бодоод байвал амьдрал гэдэг өнгөгүй бас амаргүй болоод байдаг юм
Өөрийнхөө төлөө амьдрахыг хүсэхгүй байгаа бол
Өөрийгөө үхсэнд тооцон сэтгэлийн хүлээс бүхнээс ангижирч
Өөрийг тань өдий хүртэл ачилсан хүмүүсийн төлөө
Өөрт зовлон үл хүсэн жаргалыг хүсэх
Өрөөл бусдын төлөө амьдран
Өнгө гундсан амьдралыг өөрчилж бас болдог юм шүү
Үүн шиг сайхан сэтгэлийн тэсрэлт хаа байна
Үүнээс сайхан өнгөтэй амьдрал хаа байна

Цэлгэр том ариун цэврийн өрөөний цонхон дор тавьсан хуучин яйжгий сандал дээр ээж нь суучихсан охиноо дүрлийтэл харж байлаа. Шүлт ихтэй хямдхан барааны саван, хлораминтай усанд түлэгдэж зөөлөрсөн гараараа түүний духыг нь илж “Миний муу бондгор охин овоо доо” хэмээн үнсэхээр уруулаа цорвойлгов. Гэвч ээж нь түүнийг үнссэнгүй. Хандаа үнсүүлэх гэж өндөлзсөн ч ээж нь аажим аажмаар холдсоор алга болчихов. “Ээжээ, ээжээ” хэмээн хичнээн дуудсан ч эргэж ч харсангүйд гомдож, бахардан тэр нойрноос сэрлээ. Цаг харвал үүр цайх дөхөж байгаа бололтой. Өчигдөр оройн найр цэнгэл, магтаалын үгсээс түүнд юу ч үлдсэнгүй. Харин ээжийнх нь хэлсэн “овоо доо” гэсэн үг л толгойд нь эргэлдэж эхлэв. Хөөрхий дөө. Миний ээж хүн магтаж, долигонож, хуурамч сайхан үгээр хүний толгой эргүүлж явсан биш. Магтуулж, шагнуулж, бас эрх мэдлийн төлөө зүтгэж байсан биш. Овоо доо гэдэг ганцхан урмын үгнээс өөр сайхан үг мэддэггүй байсан байлгүй дээ” хэмээн бодоход нулимс нүдийг нь бүрхээд ирэв. Хандаа ээжтэйгээ хоёулханаа амьдардаг байлаа. Ээж нь эмнэлэгт асрагч хийнэ. Хүнд өвчтөнүүдийн өтгөн шингэнтэй зууралдаж, ОО-ын өрөөний шал зүлгэх ээжээсээ Хандаа үргэлж ичдэг байж билээ. Ангийнх нь охидууд эцэг эхийнхээ тухай ярихад Хандаа дуугардаггүй, “Манай ээж эмнэлэгт ажилладаг” гэхээс өөр юу ч хэлдэггүй байв. Үнэндээ тэр ээжийнхээ ажил дээр ирэнгүүтээ л сайхан зантай их эмч хүүхний өрөө рүү орчихно. Эмч нарын яриаг өдөржин чагнаж, хичээлээ давтаж суусаар ээжийгээ ажлаа дуусгахыг хүлээнэ. Ажил тарсан хойно охин ээжийгээ хувцсаа өмсөөд гарч ирэхийг хүлээн эмнэлгийн үүдэн дээр зогсож байдаг байлаа. Өдөржин шал зүлгэж, өвчтөнүүдийн өтгөн шингэнтэй зууралдсан ээжийгээ гарч ирэхэд ч охин нэг их юм ярихгүй.
-Ээжээ та яагаад асрагч хийдэг юм. Эмч болж чадаагүй юм уу? гэхэд ээж нь
-Яасан. Ээжийнх нь ажил муухай байна уу? гэснээ инээмсэглэнэ. Хандаа
-Муухай. Ёстой муухай ажил. Таны гараас хлорамин үнэртэж байна. Та эмч байсан бол гоё байхгүй юу. Би хэзээ ч тань шиг цэвэрлэгч болохгүй гэвэл ээж нь гомдсон шинжгүй

Өндөрт суух гэж бид төвд болж  түрээгүй

Өөрийгөө алдах гэж бид манж болж  түрээгүй

Үлэмж өсөх гэсэндээ бид хятад болж түрээгүй

Өөрийнаараа л байх гэж бид

Өвөр монгол болж  түрсэн юм

Аллахад мөргөж бид аригун болдоггүй

Амьд явах гэж бид мөнгөнд сөхөрдөггүй

Аливаа и хийсний дараа бид гэмшдэггүй

Амь и дээдэлж , даарид шүтдэг юм

Бүбай аялуулан уяхан болох гэж

Монгол бүсгүйгээс бид  түрсэн

Буу ай , буу ай гэмээн хатуужих гэж

Монгол хүмүүний үр болсон юм  .

Салхиар арчуулху гэсэндээ бид

Сайхан нүдэндээ нулимстай дүрсэн юм

Санаа алдахтаа хүртэл уужрах гэж

Саруулхан монголд бид дүрсэн !

Өвдхийн зовлоныг мартахгүй гэж

Өвөр монголд бид дүрсэн юм

Өөрөө ирдэггүй эрх чөлөө и

Өөр монголд бас сануулах гэсэн юм

Түүхнээсээ бид ичж

Түмэн буруутай мэт явлаа цоо

Түгшиж миний өвөг дээдсийг

Хэн цоо бодож байсангүй

Мунхаг удын бодолд

Хилийн цаанад энэ нутгийг

Монголынх гэж мэдүүлэх гэж

Биеэрээ тэмдэглэж үлдээсэн юм тад !

Чи бидний ухаарч дөнгөхгүй байгаа и

Чин үнэндээ тад шийдэж байсан юм  ,

Оргиж чадахгүйн эрхэнд

Түүхийн жолоо эргүүлж

Одын биднийг тэжээсэн

Эг нутагтаа буцсан юм .

Олхио муутай хэрмэл саариачин

Орон нутаггүй шогшоо цагаачин

Огтхон цоо бид биш гэж

Омог төгөлдөр хэлүүлэх гэсэн юм

Биднийг   , , , ,

Эрх чөлөөнд умбасан хүмүүсийн мэдэхгүй и

Эгээгийн хэвлийд байхаасаа бид эдэлж

Хэмжээлшгүй ихээр шаналан зовох и

Хэнээс цоо илүү мэдрэх зүрхтэй болгосон

Хэн цоо ойлгохгүй түүхийн ганцаардлыг

Хэлж яншхаас илүү дааж яваа ард түмэн бид

Гэрэгтэй үед нь төрж чадаагүй

Эг орныхоо гэмээн

Хэн нэгэн шүлэгчийн гаслан бичсэн нь байдаг  ,

Хэрэггүй үе гэж эг оронд байдаггүй

Хэзээ цоо чи аллаага хийх гэж дүрэхгүй

Амнаас амь оргодогийн очир

Амьд байгаа минь л бидний гавиа

Тэграас заяатай монголын үрсийг

Тээж явбал мөнхийн гавиа

Эг монголдоо бид гэрэгтэй хүмүүс  ,

Энэ и л санаж явбал бид

Монголоороо үзэгдэхгүй

Гавиа бүхний дөлөө

Хаврын хагд амилаг

Батака Сарнай
Хэмжээс: 567x830 119k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 12551

mongolia2007year-092.JPG
Хэмжээс: 600x450 95k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 3958

YolHad_41.JPG
Хэмжээс: 700x525 105k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 4925