Сандаг сарлагийн бяруу сүүлдэх гэж байж эхэд нь мөргүүлэх алдсан. Дондог үзүүрсгэн дээл эргүүлж нөмрөөд гадуур гүйж, айлын морь мал үргээн алдуулж хөөсөн, ер алиныг тэр гэх вэ. Нэг удаа энэ мэтээр дүрсгүйтсэн хоёр хүүгээ аав нь хашраах гэж баруун зүүн талд буруу харуулан хагас цаг хэр зогсоож шийтгэжээ. Тэр хоёр аавын үгнээс гажих аргагүй. Эргэж харах эрхгүй хоорондоо ярьж тоглож болохгүй. Ханын үдээс ширтэж, хөдөлгөөнгүй зогсох ямар уйтгартай гэж санана. Түүнээс хойш тэр хоёр ямар нэгэн хэрүүл уруул болоход хүрвэл ааваасаа нууна. Гэсэн ч аавыгаа эзгүйд тэд зоргоороо маргаж, бас ч хор шараа маажилцаж гар зөрелцөж дуусах нь цөөнгүй.
Өнөөдөр аав ирнэ гэж тэр хоёр анхандаа их л томоотой байв. Сандаг математикийн даалгавраа хийх гэж арван хуруугаа гозойлгон байн байн тоолно. Дондог самууруулахгүй болохоор аятайхан л байв. Дондог цэвэр бичиж сур гэж багшийнхаа бичсэн үгийг дуурайлган хуулна. Сандаг гар хөдөлгөхгүй таатайхан л байв. Гэвч гадаа хүмүүс ярилцах, морь мал тургих бүрд,
- Аав, аав гэж хашгиран номоо хаангуут хамхиж, цүнхэндээ хийхэд Сандаг ч,
- Зүйтэй, амралт! гэж түүнээс.дутуугүй дуу шуу тавин дэмжив.
Тэгээд Дондог
- Одоо юу хийх вэ? гэж түр чимээгүй сууснаа,
- Хоёулаа тоглоё. Тэгэх үү гэв.
- Яаж тоглох вэ?
- Барилдъя
- Yгүй, болохгүй. Ээж гэрээ битгий сандаагаарай гэсэн, харин оньсого таалцъя гэтэл Дондог,
- Тэгье, тэгье! гэж уриалгахан дэмжив.
- За тоолъё.
Хэн эхлэх вэ?
Хэлж бай!
Хээнчи, мээнчи
Баанчи. аанчи! Над таарлаа. Би нэгдүгээрт! гэж Сандагийг гараа өргөхөд Дондог ч тосгуулан
- Би хоёрдугаарт гэж хашгирав.
- Эгч дүү хоёр эн чацуухан! гэж Сандагийн эхэлтэл Дондог шүүрэн авч
- Ах дүү хоёр ав адилхан гээч! Чи бид хоёр шиг, "гэрийн хаалга аа" гээд дорхноо таачихав.
- Худлаа, чи бид хоёр чацуу юм уу? Би чамаас өндөр гэж Сандаг мэлзэв.
- Yгүй адилхан! гэж Дондог зүтгэв
- Тэгвэл оньсого таахаа болилоо! гэж Сандаг тунив.
Сандаг, Дондог хоёр уул нь ихэр. Сандаг түрүүлж төрсөн болохоор Дондогт ахархана. Дондог, Сандагаас дүү биш гэж мөчөөрхөнө. Тэр хоёр энэ жил сургуульд оржээ. Харин яагаад ч юм, аав ээж нь тэр хоёрыг нэг ангид оруулсангуй.
Тэгээд хоёулаа хэсэг зуур дуугүй сууснаа хэн хэнгүй уйдав,
- Хоёр оньсого мэдэхгүй бол худалдана шүү, тэгэх үү? гэж Сандагийг эхэлж ам нээхэд Дондог шууд,
- Тэгье, одоо миний ээлж:
"Хойноос ирсэн хомбоохой
Хоёр чих нь дэлдээхэй
Тэр юу вэ?" гэж нэг амьсгаагаар урсгав.
- Хүүе, дутуу байна! Туулай, туулай!
"Туух нуруу нь тугдаахай
Тугал сүүл нь годоохой" гэдэг шүү дээ гэж Сандаг засаад
- Одоо миний ээлж'
"Иддэггүй байтлаа
Их гэдэстэй
Явдаггүй байтлаа
Дөрвөн хөлтэй
Тэр юу вэ?" гэж сөргүүлэн дуржигнуулав.
- Амьтай юм уу, амьгүй юм уу? гэж Дондог лавлав.
- Амьгүй
- Байз, юу байх вэ?
- Чи удаж байна. Нэг оньсого мэдсэнгүй гэж Сандагийг эрхий хуруугаа дарахад,
- Yгүй, нэг оньсогыг гурван минут бодно! гэж Дондог ширээний цаг харан хэлэв.
- Yгүй, гурван минут удна. Нэг минут болно гэж Сандаг зөрөв
Тэгээд Дондог духан дээрээ хоёр хуруугаараа тогшин
-Хээнчи, мээнчи
Баанчи. аанчи туслаарай! гэж шивэгнэснээ хэсэг зуур чимээгүйхзн бодов. Сандаг цагаа харж
- 25 секунд үлдлээ! гэж баярлан хашгирав. Дондог санаж, санаж:
- Трактор гэв.
- Биш, трактор явдаг шүү дээ.
- Мөн. Сүхээ ахын трактор хөдөлдөггүй шүү дээ.
- Биш ээ, чи мэдсэнгүй.
- Мөн. Тэгвэл чи хар. Сүхээ ахын трактор одоо ч гаднаа л байгаа гэж гарахыг завдан Дондогийн өндөлзөхөд Сандаг.
- Биш ээ. Шүүгээ гэж манай ангийн багш. хэлсэн юм гэснээр маргаан түр намдав Гэвч Сандаг,
- Оньсого таагаагүй олийсон сохрыг худалдлаа.
"Хар нохойн хаанаас
Бор нохойн богтосноос"... гэтэл Дондог туүний дууг дарах гэж бараг л хашгирах тооны
- Болоогүй. Би оньсого хэлнэ шүү гээд
"Чамаас жаахан байж
Чамайг өргөөд тавьчихна
Тэр юу вэ?" гэж өгүүлэв. Сандаг
- Худлаа. Тийм оньсого байхгүй. Чи өөрөө зохиож байна. Яаж надаас жаахан юм чинь намайг өргөх юм. Худлаа чи намайг өргөж даахгүй шүү дээ гэсэнд Дондогийн хор шар хөдлөө ч юм уу, чадлаа тэнсэх ч гээ юм уу, шууд л хоёр хөлий нь хамаад авав.
Сандаг сандарч савж ойчихдоо ширээний бүтээлгэнээс татчихжээ. Ширээн дээр хураалгаастай ном шалаар нэг пижигнэн унав.
Сандаг тэвдэж босох гэтэл Дондог зуураастай өндийж ч чадсангүй. Сандаг самбаа гаргаж холбирон хөрвөөтөл, гарт нь нэг нойтон юм таарсанд харвал бэх ажээ. Гар нь нэлдээ будагдсан байв.
- Хүүе, Дондогоо! Аавын савтай бэхийг асгачихжээ! гэж Сандагийг хэлтэл, сая нэг юм дуртай дургүй салав. Сандаг, бэхэнд халтайсан Дондогийн хацрыг хараад өөрийн эрхгүй инээд алдав. Дондог, Сандагийн салбайтлаа урагдсан өмдийг заагаад тас тас хөхрөв.
Тэгтэл хаалга онгосхийн хүн орж ирсэн нь аав ээж хоёр нь байлаа. Сандаг Дондог хоёр сандран хувцсаа гүвмэр болон зогсов ...

ГАЛСАНБАЛДАНГИЙН ЛОВОР

1937 оны 10 сарын 10 - нд одоогийн Сүхбаатар аймгийн Онгон сумын Мэнд хэмээх газар төрж, бага сургууль, Баруун-Уртын бүрэн дунд сургууль төгсгөжээ.
УБДС - ийн монгол хэл уран зохиолын анги (1957-1961), Орос Улсын Коммунист Намын Дээд Сургуулийн сэтгүүлчийн ангид (1975-1977) суралцаж, тус тус дүүргэсэн байна
1961 оноос Гэгээрлийн Яамны хэвлэлийн хэлтэст утга зохиолын ажилтан 1965 оноос МРТУХ-д редактор, 1978 оноос Радиод утга зохиолын нарийн бичгийн дарга, 1979-1988 онд МХЗЭ-ийн Төв Хорооны дэргэдэх "Хүүхэд залуучуудын нэвтэрхий толь"- ийн редакцид зохиогч-редактороор ажиллажээ.
1960-аад оноос уран зохиол оролдож "Бачит хэрээний баларсан түүх"(1962), "Яргуй" (1966), "Шидэт анги" (1970), "Жимсний хаяг" (1973), "Нэрээ хэлдэг шувууд" (1976), "Yгсийн албан" (1983), "Хамгийн үнэтэй бэлэг" (1985), "Миний цагаан толгой" (1986), "Амьтны араншин" (2000) зэрэг ном бүтээжээ

erd-012.JPG
Хэмжээс: 600x450 69k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 4621

kho-004.JPG
Хэмжээс: 600x450 115k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 5163

mongolia2007year-185.JPG
Хэмжээс: 600x450 101k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 4999