Бодол тусгалын тэмдэглэл шүлэг минь
Бороо наранд жиндэж гандаж өдий хүрэхдээ
Болзож байсан залуусын минь
Бурхан шиг хайрыг таталсаар иржээ

Мөрөөдөл сэтгэлийн хуулбар шүлэг минь
Мөс цасанд хөлдөж эцэст нь хагарахдаа ч
Мөнгөтэй, мөнгөгүй өдрүүдийн жингүйдэлд
Мөнхөд дэргэд минь үнэнч байж дээ

Хүсэл хүслийн толь шүлэг минь
Хээрийн салхинд хөхөрч гундахдаа ч
Хүчийг минь сорьсон амьдралын эргэлтэнд
Хазаар минь болж намайг залжээ

Үнэхээр би шүлгэндээ өртэй үлдэхээ мэдэвч
Үргэлжлүүлж хэн чамайг таталж мөнхжүлэхийг хэлээч
Үгээрээ би чамаас үүрд холдохын цагт
Үлгэр болгож чамайг хэн зурахыг өчөөч

Саналаа  хайрт минь чамайг, санах санахдаа
Салаа гэзгийнхээ сүлжээс бүхэнд даруулж
Салгуу хорвоогийн жаргал бүхэнд шигтгэж
Сар нарны хооронд гүүр барин гаталж
Сайхан бүхний цөмд дардас болгон мөнхөллөө

Хайрлалаа  чамайг энхрий минь, хайрлах хайрлахдаа
Халуу төөнөсөн энгэртээ тэврэн байж
Жавар хөөсөн цээжинд чинь эрхлэн байж
Харамлах хардахын мананд төөрөн байж
Жаргал эрчилсэн хавруудыг үдэн байж хайрлалаа

Тунилаа чамдаа энгүүн минь, туних тунихдаа 
Туулын усыг дахин сэргэтэл уйллаа
Төрсөн эхийнхээ мөөмийг ширгэтэл сэмэрлээ
Тунгалаг сайхан царайнд чинь гуниг торлож
Томоогүй гэнэн охин шиг цурхиран байж мэлмэрлээ

Өмөөрлөө  чамайг нархан минь, өмөөрөх өмөөрөхдөө
Өөрийнхөө ухааныг харахгүй болтлоо согтож
Өмөлзөж уруулаа сөхсөн ингэ шиг би буйллаа
Өөрөөс чинь өөр хүн байхгүй юм шиг хайрлахдаа ч
Өнгө мөнгий ялган байж би чамайг хайрладаг юм аа

Ангайхаадаа хоол өгөх гэж газар ширтэн дүүлэх шувуу шиг
Аяархан урсах аялгуу шүлгээрээ  чамайг тэжээх гэсийм
Алган дээр минь бөнжигнөх мөнгөн ус шиг эмзэг чи минь
Агаарт ууршилгүй, унаад тарчихалгүй наддаа үүрд тогтоорой

Ургаж хагдардаг цэцэгстэй бид даанч ижил
Үерлэж ширгэдэг голтой бид дэндүү адил
Угтаа бид байгалиасаа төрөөд
Унаж эцэст нь байгальдаа л уусдаг байна
Өдөлж гүйцээд шувуу тэнгэртээ дэвдэг
Өтөлж дуусаад бид хорвоогоос хальдаг
Илжирч зөөлрөөд модод хөрсөндөө шингэдэг
Итгэж дуусаад бид зүрхэндээ бөхдөг байна
Урилгагүй ирээд урилгагүй буцдаг
Уудам хорвоогийн эс нь болж
Унтаж сэрэхийн утсан дэнсэн дээр
Уруудаж өгссөөр насаа элээдэг байна
Тэмцэл ялагдлын олсон гүүрэн дээр
Тэмжцэж ядан бид савлахдаа
Тэнгэрт тулж эсвэл газарт унасаар
Түр зуурын амьдралаас хагацаж оддог байна
Бороо орж л байг
Бодлыг чинь услаад чи ухаан сууна
Зөрөг замыг далдалсан навчис
Цагаа болохоор хийсээд л явчихна
Бид усны дуслууд
Бид нэгдвэл далай болж, бид бутарвал ууршиж дэгдэнэ
Бид Модны навчис
Бид дэлгэрвэл ой болж, бид ганцаардвал тасарч гандана

Газрын хөрсөнд олуулаа ургасан мод шиг би андтай хүн
Гангийн халуунд хагдардаг өвс шиг би андгүй  хүн
Галзуу эрчлэх хорвоод намайг түшдэг би андтай хүн
Ганьхарч ганхаад явахад намайг түлхдэг би андгүй хүн
Өөдтэй өнгөтэй явахад зөгий цэцгэн дээр эргэлдэх шиг би андтай хүн
Өөнтөгч атаач нэгэнд нь жадлуулж эвхэрдэг би андгүй хүн
Урмаар тэтгэж бурмаар хахаадаг би андтай хүн
Уйлаад асгарах нулимсанд минь намайг живүүлдэг би андгүй хүн
Өөртэйгөө нийлүүлж хүчтэй болдог би андтай хүн
Өөрөөс минь тасдаж хүч нэмдэг би андгүй хүн
Өрөөлийн нүдэнд овоорч бөөгнөрсөн би андтай хүн
Өргөс шиг үгсээр хатгуулж өвтгөдөг би андгүй хүн
Энэ бие хаана хэрэгтэй байна тэр бүхэндээ андтай хүн
Энэ бие хаана илүүднэ тэндээ замхардаг би андгүй хүн
Бүхнийг өмөөрч үгээ хэлэхдээ би андтай хүн
Бусдын өмнө буруудаж алдахдлаа би андгүй хүн
Харагдах төрхтэй баригдах биетэй би андтай ч гэлээ
Хараанд өртөж хань болох анд чи хаана байна
Халин дэвэх хамжааргүй тэнгэрт зай багадахдаа
Хажуу дэргэдхээ чи хазаж хэмлэдэг юм уу
Анд нөхөрлөлд хорвоо өөрөө уудам билээ
Андуугүй бодолд анд гэдэг нандин билээ
Дэлхий даахгүй гэх биш үнэнч нөхдөө хадгал
Дэргэд чинь л үүрд  үлдэх андын холбоогоо тамгал

Д. Цэцэнбилэг
 

Сүүдэр тусахад шувууд үрээ голно

Сүүлэрч зарим нь ханиа голно

Сөхөрч түмэн аргаа барна

Сөхвөл дээдэс шившгээ дэлгэнэ

Хүлгийн жолоонд тамираа барна

Хүслийн жаргалд тамхиа нэрнэ

Хүүхний сайханд зарим нь хууртаж

Хөөрхий тавиланд толгой гудайна

Жаргал эрэхдээ гадагш дөтөлнө

Жалганы гүнд хальтарч унана

Жадны үзүүрт зарим нь зоогдож

Журамт иргэний үхлээр үхнэ

Үгсэж хэд нь баялгаа хуваана

Өвөртөө бусад нь жийлцэж хэмхэрнэ

Үнгэлцэж нэг нь мансуурч байхад

Өрөвдмөөр уйлаад зарим нь хаягдана

Үгсийн ярууд шимтэн байхад

Үгс хэлхэх гэж найрагчид гашилна

Аязын эгшиглэнд умбаж суухад

Аялгуу ноотлох гэж зохиолчид хулжина

Өгөө аваагаар тулгуур хийж

Өнгөт орчлон бүрэлддэг байх нь

Өнгөгүй бүхнийг өөрөө буд гэж

Үзэг цаас бүтсэн байх нь

Үйл буянаар багана хий гэж

Өндөг шиг хорвоо эргэдэг байх нь

Өргөс бүхнийг өөрөө түү гэж

Өвддөг сэтгэл заяасан байх нь

Алдаа оноогоор довжоо хийж

Алтан тив тогтдог байх нь

Асгарах нулимсаа өөрөө арч гэж

Амьдрал бүхнийг өгсөн байх нь

Инээд гунигаар эмжээр хийж

Эгэлгүй ертөнц оршдог байх нь

Энгийн шалгуурыг өөрөө дав гэж

Сэтгэлийн хат өгсөн байх нь

Тэмц, унавал уйл гэж нулимс заяасым

Тэмүүл, зогсвол дуул гэж аялгуу төрсийм

Чадвал жарга гэж амьдрал бэлэглэсийм

Ялагдвал халь гэж авс байдгийм

Эцсийн зогсоол тэгэхээр үхэл байх нь

Эргэлтгүй залхсан бол зам нь богино юм

Хэзээд л хүрээд очих энэхүү зогсоолын  тасалбар нь

Хэн бүхэнд харин  үнэгүй юм гэнэ лээ

Д. Цэцэнбилэг

Дэлхийг оюуны хүчээр  эзэгнэнэ гээд бид цэцэрхэнэ

Дэгсдүүлж өөрсдийгөө суутан хэмээн цээжээ дэлдэнэ

Дэвэрч, цахарсан амаараа Чингисийн Монгол гэж бархирна

Дээрхийн хишиг баялгаараа харийн хүнийг мөнгөжүүлнэ

            Өвгөдийнхөө ясыг өндөлзүүлж, нэрийг нь худалдаж  идэлгүй

            Өтгөсийн удам тасраагүй бол өвөлсөн оюунаа сэргээн

            Өөрсдийн гар ухаанаараа босго, бүтээ, үйлд эцэст нь

            Өнөөгийн монгол хүн гэдгээ харуул, гайхуул, бишрүүл

Өмнөх үеийнхний бүтээсэн гавъяа, үүргээ биелүүлж өнө мөнхөд дуурсагдсан

Өнөөдөр харин бид хэнз адгуус лугаа доройтон сулбайх учиргүй

Өндөр язгуур төрөлтэй нь үнэн л юм бол өндийж босоод сэлмээ тул

Өвөр түрийгээ ухалцан үхээнц амьдрахаасаа ичицгээе

            Өрнө , Дорнын соёл иргэншилтэй харьцуулаач өөрсдийгөө

            Өвөг Чингисээс бусдаар бидэнд гайхуулан бардамнах юу байна

            Өөр хоорондоо талархан, сэтгэлээ илэрхийлэх ч чадвар алга

            Өршөөл эрж, уучлал хүсэх ч ур дүйгүй, ухаан ядмаг

Хоёр сая гаруйхан иргэдийнхээ ходоодыг хонхолзуулж, хавиргыг  хэрзэгнүүлж

Хот хөдөөгийнхөн хэмээн хооронд нь уралцуулж, хойно нь инээлдэж

Хотыг нь харлуулж, хоолыг нь булааж, хог дээр гаргасан

Хууль завхруулж, гууль үмхүүлж, лай үүрүүлсэн

            Авилгач төрийн амиа хоохойлсон арчаагүй бодлогын хар сүүдрийн уршгаар

Амьдралын эрхээр анхны үрийнхээ зулайг үнэрлэх хувьгүй ирээдүйн аав, ээж нэмэгдсээр

Алтан хэвлийдээ ангир уургаа ч амлаж амжаагүй өөд болсон тэнгэрийн элч олширсоор

Амийг нь тасалсан алтан гарт эмч нарын маань үйлийн үр эргэлтгүй зузаарсаар

Төр барилцсан түшээд өнгө орж, зүс засч бондойдгийг

Түмэн олон харсаар, жигшсээр, зэвүүцсээр модоо барьж байхад

Хорвоо бөөрөнхий гэдгийг ухаарах сэхээ тэдэнд алга

Хувааж цөлмөхөөр хурдаа нэмэн хошууран дайрах юм

            Өндөр барилга сүндэрлүүлээд өрнийн жишиг   хүрэх юм гэнэ

            Өрөөлөөс бадар бариад  өнө мөнхийн улсаа цэцэглүүлнэ гэнэ

            Өлгий хэвлийгээ сэндийлээд,  олзоо тэнцүү хуваана л гэнэ

            Өгдөг авдгийн цагт өнөөх хувь нь хэд болохыг хэн мэдлээ

Өвчинд нэрвэгдсэн, өтгөс буурлууд үзэх болов уу? тэр сайхан цагийг

Өлөн зэлмэн эгэл хүмүүс тэсэх болов уу ? энэ байдлаар

Зүгээр шүүмжлээд гараа хумиад суухын оронд

Зөв замыг зөөлөн дуугаар зөвлөж би чадна

            Олон түмэн минь сэрэх хэрэгтэй, оройтоогүй дээрээ ухаарах ёстой

            Онгодоо сүлэн Та нартаа захья, үгийг минь саатан сонсооч

            Одтой тэнгэрийн доор тангаргалъя, оршилгүй үнэнийг тэмдэглэн  үлдээе

            Олдошгүй тэр нууц чинь ойрхон байгааг ойшоон соёрхох ажаамуу

Хүмүүний ёс суртахуунаа уландаа гишгэсэн ужид самуун үйлдэл

Хуримтлагдсан эсвэл хувь заяагаараа бий болгосон үйлинй үрийн

Хатуу чанга хуулийн хүчин дор шийтгүүлэх эсвэл урамших

Хүчин мөхөсдөх эсвэл мандан бадрах алин болохыг таны таалал мэднэ

            Үйлийн үрээ дундлахгүй ч ядаж бүү нэмээрэй

            Үнэндээ бид ухаантай байвал зовох нь үгүй, харин жарганаа

            Үрс маань бүртийж үлдэх хүний орчлонг үдэж

Үгээ ч дайж амжилгүй,  үүрд бид бүдгэрэхийн хооронд

Нэг л зүүдлээд сэрэх богино амьдралын манаанд

Нигүүлсэх хайр энэрлээр ирж,  буцагсдыг тэтгээч

Зуурдын жаргалд огоорон, нандин чанараа гээж

Зул шиг асаад унтрах амьдралаа бүү үрээч

            Хос байж ертөнцийн амьд бүхэн үрждэг шиг итгэ

            Хайр энэрэл тээвэл хорвоо зөөлөрдгийг мэдээ

            Харин өнөөдрөөс Та өөрийгөө хайраар шагнан

            Хажуугийн нэгэнд чин сэтгэлээсээ найр тавин ханд

Далай шиг хөх судалтай

Бүслүүр эмжээртэй бодлынхоо гүн

Данхтай цайнд живсэн

Бяцалж нүдсэн ургамал шиг өчүүхэн

Дэлхий шиг том эзэлхүүнтэй

Тэнтгэр толгойндоо мунхгийг тэжээж

Дэлгэрэхгүй цэцгийн үрийг тарих

Тэнэгүүдий оронд амьдрах амаргүй

            Ой мод шивнэлдэн ярих шиг

Ховын тулам, атаархлын цөм

Олон дунд уусан нэвчээх

Хор шингээсэн зүү шиг хурц

Дээвэр доор багтахгүй нэгнээ хядах

Дэргэдэх ухаантнаа эрлэгт тушаах

Дэнлүү унтрааж иргэншлээ бөхөөх

Дэнсгүй орчлонд жигнэгдэж амьдрах хэцүү

            Тэнгист эрхлэх жараахай мэт хамт урсчихаад

            Тэнгэрт эргэлдэх цахлай болсон андтай

            Тэмтэрч бүрэнхийд гэрэл гарган ханьсчихаад

            Түнэр харанхуйд гараас тавьдаг ханьтай

Хуулийн заалтын завсар хуудуу орж

Шунагийн сэдэл үндсээрээ бат бэхэжсэн

Хүний орчлонгийн түүх ирмэгээсээ халцарсан

Хүн араатны олз болж амьдрах аймшигтай

            Цөвүүн цаг ирж, цөөрөмдөө цурхай хөлдөнө гэнэ

            Муу санаа төгсч, мунхагийн балай сарнина гэнэ

            Үнэнгүй юмс бүхэн өөрийнхөө галд шатна гэнэ

            Үйлийн үртэй бүхний амьсгалах хугацаа дуусна гэнэ

Энэ ертөнцийн хаахна нь багтаж

Эн тэнцүүхний өмнө гишгэх бол

Энэ шүүлтүүрийн хаахна нь яллагдаж

Энэ биеэ авч үлдэх бол

Мөнхийн амьдрал үгүйг мэдэх ч

Мөнхрөх ухаанаар үргэлжлүүлэн шүлэглэе

Мөнхөд дэлхийд орогнох эрхгүй ч

Мэргэн шадаа хөврүүлэн найраглая

Хүсэл ll
Хэмжээс: 600x451 170k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 4371

mongolia2007year-003.JPG
Хэмжээс: 600x450 147k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 4287

uvl-003.JPG
Хэмжээс: 600x450 114k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 3979