Заавал сүүлдэж ирдэг амьдралын их үнэн

Заяа нийлэх тавилангүй алагхан зүрхний учрал
Өр эмтлэж дутуухан жаргаадаг сэтгэлийн их гачлан
Өөрөөсөө хүртэл нууж хайрламаар нэг тийм их хайр
Нуух тусам ил юм шиг санаа дагах хачирхал
Нуурын хоёр эрэг шиг хэзээч уулзахгүй хазгайрал
Тэнгэр газар шиг нэгэндээ хүрч үл болох тэмүүлэл
Тэгсэн ч хэн хэндээ татагдах их орон зай
Үүсэл нь үл мэдэгдэх амьдралын дагуул
Үнэнээс хол алслагдсан,үнэний их өчил
Сүүдэр нь хүртэл сүүдрээсээ эмээх араншин
Сүнсээ хүртэл нэгэндээ өгчихмөөр биений их таталцал

Хайрлахуй чамайгаа

Хайрлахдаа нэг мод болж
Харамлахдаа нэг навч болж
Хатаж гундахгүй тавиланг зурж
Ханилахуйн барилга барихсан

Үнэгчилж нэг эрхлэхсэн 

Дэндэв юунаас ч болсныг бүү мэд гэнэт сэржээ. Гэрт нь жавар хургаж дух зулай руу нь сэрүү татна. Хотон дахь малаа ямар нэгэн юм болсон байх вий хэмээн чимээрхэн чагнаархвал нам гүм. Зүүн урд зүгт хүрэн шарынх нь хүүгтэл амьсгал татах нь даавуу цуулах мэт тод сонсогдоно. Энэ ч гарцаагүй гявантай мал юм даа гэж бодлоо. Гявантай үхэр ийнхүү хөр цасан дээр хэвтдэг, хэвтрийг нь үзвэл цас ногоон туяатай болж хайлмагтсан байдаг гэж сонинд бичсэнийг уншаад хүрэн шарынхаа хэвтрийг очиж үзвэл цас нээрэн л ногоон туяатай болчихсон байсан сан. Тэгсэн үхрийн гяван гэдэг асар үнэтэй түүхий эд гэсэн сонины үсэг харагдах шиг болоод хүрэн шараа хайрлахдаа нулимс нь гарахаа шахжээ. Юуных нь түүхий эд байхав дээ. Ээж нь яалаа даа. Хэдэн жил зовж шаналан явснаа хот орж цөснөөсөө шүдэнзний толгойн чинээ хоёр гурван чулуу авахуулсан, мэс заслаас гарч ирээд тэнхэртлээ мөн ч зүдэрч удаж билээ. Тэгтэл тэр муу үхээрийн гурван чулуу хүний гяван болох нээ. Мөн ярьдаг улс шүү. Эмч залуу тэр чулуунуудын нэгийг хямсаагаар чимхэн байж харуулаад "За, ээжийн чинь зовлон энэ дээ. Энэ л цөсний амыг таглаад зовоогоод байж. Одоо айлтгүй ээ" гэж инээмсэглэн хэлсэн сэн. "Харин энэ, одоо бол зовлон биш, ердийн л нэг алаг чулуу. Ээжийн минь биед байсан юм даа гэж бодоод авч хадгалбал хадгал, гаргаад хаячихвал ч хаячих, юутай ч хүүд нь өгчихье" гээд Дэндэвт нөгөө гайтмаруудыг өгч билээ. 

Ханын толгойноос уяуулж галын бурханг харж өссөн

Халтайсан гартаа сүүл барьж өдөржин өег өнжсөн
Хөл нүцгэн өвс туучиж ишиг хургатай наадсан
Хөрслөг Монголын үр удам ийм л хээгүй торнидог юм

Гэрийн хаяанд сууж үлгэр сонсож томоожсон 
Гэдэс чанасан шөлөнд будаа хаяж бондойсон
Төлийн дуу цангинасан малчны хотонд мөлхөж

Төөрөг цэнхэр орчлонд монголд төрсөн өлчирөө

Өөрийнхөө хүслээр сонгоогүй юмаа энэ хатуу амьдарлыг

Өв тэгш явах гэж хүний ёсноос гажихгүйг хичээсэн юм
Өнчин зулын гэрэл шиг сүүмэлзэх төдий найдварт итгэж
Өрх гэрийнхээ галыг өрдөж хэрсүү сууж хатуужиж яваа юм

Анх ухаангүй хүргэгдэж ирээд амь тавьчих шахан эмч нарыг сандаргаж байсан эмгэний цагийн тариаг хийхээр өрөөнд нь орлоо. Энэ үед тэр сар гаран эмнэлэгт хэвтэхдээ өрөөнд нь ирэх шинэ өвчтөн болгонд уншиж өгдөг хүүгээсээ ирсэн гэх өнөөх ганц захиагаа уншиж өгч байлаа.

Өөрт нь хүртэл уншиж өгсөн энэ захиаг олон удаа сонссон сувилагч тариагаа тарингаа "Ээж ээ хүү нь эндэх ажлаа дуусгаад удахгүй очих гэж байгаа болохоор тандаа зөндөө олон бэлэгтэй очно оо. Намайг очиход заавал онгоцны буудал дээр тосч аваарай. За баяартай. Хорвоо дээр ганц хүү чинь" гэх захианы сүүлийн өгүүлбэрүүдийг эмгэнтэй зэрэгцэн бусдад үл сонстохоор цээжээр амандаа уншиж байлаа.

Хүү нь Солонгост ажиллаж байгаа гэх намхан, туранхай, бор эмгэнийг нэг ч хүн эргэж ирээгүйн дээр эмнэлгийн өдрийн хоолны цаг болсныг түүнийг аяга, халбагаа бариад коридорт хамгийн түрүүнд гарч хүлээдэгээр нь мэдэж болно.
Эмгэний бие өдөр ирэх тусам муудаж шинэ ирсэн өвчтөний дэргэд хүрч очин захиагаа уншиж өгдөг байснаа больж, дэргэдээ дуудаж суулган уншиж өгдөг болов. Дэргэдээ суулгаад ч өөрөө захиагаа уншиж өгөх тэнхэлгүй болчихоод байхдаа хүнээр уншуулна.

Ээжийнхээ ээж нь байж ганц удаа үзэхсэн

Энгэртээ тэврээд намайг хайрласан хайраар нь хайрлахсан
Үүрийн шөнөөр нойроо хугаслаж нэг өглөө сэрэхсэн 
Үрээ гэсэн ээжийн сэтгэлийг биеэрээ мэдрэхсэн 
Гурван цагийн огтлолцолд намайг авчирах гэж
Хэвлийдээ нууж ирэхдээ ямар их ядарсаныг нь яс өвдтөл мэдрэхсэн
Ганцхан миний төлөө хорвоог уйлтал бүүвэй аялаж хонохдоо
Хүйтэн тачигнасан өвлийн шөнө яаж даарсаныг нь чөмөг царцтал мэдрэхсэн 

Тэр намрын шувууд тэнгэр эсгээд нисчихсэн

Тэнүүн талын салхийг зүсээд алсад буцчихсан
Манхан жаахан толгодод хяруу дуудаад ганганчихсан
Манай танай хоёрыг саахалтаас нүүлгээд холдуулчихсан

Зохиолч: Жогноогийн Бямбасайхан

Дорж гэнэт түүнийг олж харлаа. Өмнө нь уулзаж, нөхөрлөж явсан, яах аргагүй эртний танил нь өөдөөс нь дүрлийн зогсоно. Эртний танил нь өтөлжээ. Нар салхинд царай нь гандан борлож, духанд нь хоёр ч гүн үрчлээс суун, санчигнийх нь үс бууралтсан байх аж. Турж эцсэнээс эрүүнийх нь яс шөвийж, гүрээний судас нь лугших бүрт шанаа нь гүрвэлзэнэ. Үе үе баруун нүднийх нь доод зовхи татахыг үзвэл тамир тэнхээ муу байгаа нь илт. Нуруу нь бөгтийж, гар нь салгална. “Залуудаа мөн чиг цоглог эр байж билээ. Одоо ийм ч эр болчих гэж”. Доржийн зүрх ёгхийж, цээжний угаас харамсаж бас уурсах сэтгэл төрөв. Амьдрал, цаг хугацаа хоёр түүнийг элээжээ. Бурхан, буг гэж байдаг бол тэр нь энэ хоёр лав мөн.

-Сайн уу, найз минь? Уулзалгүй хэчнээн жил болоо вэ? Ай энэ амьдрал уу? хэмээн Доржийг халаглахад,

Зохиолч : Byambasaikhan Jognoo

    Дорж гэнэт түүнийг олж харлаа. Өмнө нь уулзаж, нөхөрлөж явсан, яах аргагүй эртний танил нь өөдөөс нь дүрлийн зогсоно. Эртний танил нь өтөлжээ. Нар салхинд царай нь гандан борлож, духанд нь хоёр ч гүн үрчлээс суун, санчигнийх нь үс бууралтсан байх аж. Турж эцсэнээс эрүүнийх нь яс шөвийж, гүрээний судас нь лугших бүрт  шанаа нь гүрвэлзэнэ. Үе үе баруун нүднийх нь доод зовхи татахыг үзвэл тамир тэнхээ муу байгаа нь илт. Нуруу нь бөгтийж, гар нь салгална. “Залуудаа мөн чиг цоглог эр байж билээ. Одоо ийм ч эр болчих гэж”. Доржийн зүрх ёгхийж, цээжний угаас  харамсаж бас уурсах сэтгэл төрөв. Амьдрал, цаг хугацаа хоёр түүнийг элээжээ.  Бурхан, буг гэж байдаг бол тэр нь энэ хоёр лав мөн.

        -Сайн уу, найз минь? Уулзалгүй хэчнээн жил болоо вэ? Ай энэ амьдрал уу? хэмээн Доржийг халаглахад,

Зохиолч: Цэндийн Дамдинсүрэн
/ Ардын уран зохиолч/

Зуны эхэн сарын нэг тунгалаг үдэш Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар хотын ногоон модон бандан дээр хоёр залуухан хүүхэн сууж байна. Тэр хоёрын нэг нь Цээмаа.
Цээмаа хүүхэн зааны ясан савх шиг цагаан гараараа нуурын ус шиг долгиотсон хар гэзгээ илээд, эрвээхэйн далавч шиг эрээн мяндсан алчуураараа янзаган нарийнхан хүзүүгээ ороогоод салхинд ганхсан хонгорзул цэцэг шиг гунхалзан сууж байна. Нөгөө хүүхэн Бумаа найз Цээмаагаа харж хааяа инээмсэглэхэд түүний хөөрхөн уруулын цаанаас цав цагаан шүд нь шинэхэн цасан дээр тунгалаг нарны гэрэл туссан юм шиг гялалзана. Эрээн мяраан юм өмссөн ганган Цээмаагийн дэргэд төв энгийн хувцастай цэвэрхэн бор хүүхэн Бумаагийн сууж байгаа нь тогос шувууны дэргэд хээрийн галуу сууж байгаа юм шиг харагдана.
Хоёр бүсгүйн өмнө зүлгэн дээр тарьсан алаг цэцгүүд зөөлөн салхинд найгаж Цээмаа Бумаа хоёрт баяр хүргэх мэт тохиолдож байна. Жаргаж байгаа нар далд орохынхоо өмнө амжиж хоёр бүсгүйг сайн ажиглаж авъя гэсэн юм шиг баруун байшингийн хажуугаар шуналтайгаар шагайна.

Зохиолч: П.Хулан

Миний амьдралын гайхамшигт өдрүүдийн нэгэн үдэш байлаа. Өдрийн нозоором халууныг үлдэн хөөх, шингэж буй нарны дулаан илч нуруунаас ээх үед, халууцсан нохой шиг өдөржин сүүдэр бараадаж суусан би, чийг үнэртсэн автомат усалгаат зүлэгнээс одоо л холдох боломжтой боллоо. Эндээ сууж байх нь таатай ч ходоод гэдэс хоол нэхэх тул зүлэгтэй залгаа есөн давхар орон сууцыг зүглэлээ.

Аль өглөө л жаахан юм идсэн болохоор толгой хүртэл дүүрээд тун ч бэрх байлаа. Гэтэл миний усан нүдэнд юу харагдсан гээч! Дөнгөж өгзгөө далдлах төдий, бие нь нэвт гэрэлтсэн даашинзтай, гуа үзэсгэлэн цогцолсон бүсгүй онгорхой цонхоор нүдний үзүүрт жирс гэв. Тэнгэрийг барьж андгайлъя! Амьдралдаа түүнээс амттайг харж байсангүй. Өөрийн мэдэлгүй тэр цонхоор сэм ороод явчихлаа. Халууцсан бүсгүй гэртээ ганцаараа байгааг би анзаарлаа. Яг л ховсдуулсан юм шиг түүний алхам бүрийг шуналтайяа шимтэн харж, амьсгаа даран араас нь гэтлээ. Намайг огтхон ч анзаарсан шинжгүй.

Зохиолч Лхамсүрэнгийн Энхтуяа Л. Энхтуяа

... -Ишш,охин минь,хар залуугаараа ийм ч юм ярьж суух,гэж дээ,.Сэтгэл цагаан хүнлэг сайн хүнтэй учралгүй яахав дээ,хүн бүр дор бүрнээ өөрт оногдсон тавилангаа зөв ухамсарлаж чадвал бололгүй дээ,.
Одооны зарим охид,бүсгүйчүүдийг хараад, сонсоод байхнээ,эд хөрөнгөтэй,түрийвч зузаан,өндөр алба хашдаг, юм юмтай эрийг л чухалчлан бэлэн зэлэн юман дээр л яваад орчих санаатай даг уу даа,.Үнэндээ бол хүний баян,ядуу нь чухал биш шүү,охин минь,.Хүнийг хүн хэвээр нь байлгаж чадна,гэдэг чинь л уран ухаан бас их тэвчээр шаарддаг юм,.Бидний залууд өөр байж дээ,гэсээр Ханд гуай зуухныхаа амыг нээж ганц хоёр мод нэмж галаа өрдчихөөд сандлаасаа босов.
Тэрээр гэрийнхээ хойморт байрлах булан тохой нь халзарч элэгдэж хуучирсан хоёр эрээн авдарныхаа арай жаахан томдууг нь онгойлгоод дотроос нь урагдаж цоорсон, өнгө нь гандаж сааралтсан муу нэгэн сэмэрхий хадаг гаргаж ирснээ,
-Миний охин нааш ойртоод суу,

Зохиолч: Дарамын БАТБАЯР
/Төрийн соёрхолт, соёлын гавьяат зүтгэлтэн/

Үүр цүүрээр босож тэнгэрийн царай малын бараа харж орж ирээд өвгөн хоймор завилан, гаансаа нэгхэн сорж хэсэг дуугүй сууна. Ийнхүү дуугүй сууж сурна гэдэг хэлд орохоос ч амаргүй. Орчлонд хүний үзсэн дуулсан болоод үзээгүй дуулаагүй бүхэн сэтгэлд тэнцэж ирэхийн алдад хүн алив юманд шалчигнахыг огоорч эхэлдэг мэт санагдана.
Царайг нь харахад баяр түгшүүр, гомдол гутралын аоль нь ч үл харагдана.
Бэр нь цайныхаа дээжийг аягалж хоёр гардан барина. Өвгөн нударгаа сэгсрэн буулгаад гарын алгыг тэнийлгэн тээр доороос зугуухан тосон авч, ёс болгон уруул хүргээд зөөгшүүлэхээр өмнөө байгаа аяганы ширээн дээр тавина. Ач хүү нь араас нь мөлхөн очиж дээлнээс нь зууран босож өвгөнийг түшин тэнчигнэн алхана. Өвгөн огт үл хөдлөнө. Өвөр дээр нь очиж энгэр өөд нь асна. Нялхын үнэрээ гээгээгүй зулайгий нь үнэрлээд газар буулгана. Ачаа хөлд орсны нь мялааж байгаа нь тэр. Энэнээс илүү үнсэх ч үгүй. Цөөн үнсдэг шигээ цөөн зандарна. Голцуу л харцаараа захирч, харцаараа шийтгэж, харцаараа хайрлан өршөөнө. Хааяа хэн нэгэн хүн морь малын толгой уруу чөдөр ташуур далайх юм уу, худаг усанд сүү цагаан идээ дусаахын сацуу хөмсөг зангидан "яачихсан монголоо алдсан амьтан бэ чи" гэж нэг ширүүхэн зандраад л өнгөрнө. Харин өрөөл бусдыг муу хэлэх янз гаргах, атаа хорсол, хүний мөсгүй явдал цухалзуулмагч муухай харж "Байтлаасаа бүр хүнээ алдах нь шив дээ, та нар чинь" гэж цухалдангуй хэлээд таг дуугүй болох юм уу, бүүр их дургүй нь хүрсэн бол ганц ч үг хэлэлгүй цааш эргэж хоёр гурав хоног дуугаа хураана. Ёсон бусын шившигт нүгэл үйлдсэн хүнтэй нутаг усных нь таних мэдэх тохитой томоотой өвгөд цөм дуугарахгүй байх ч тохиолдол байдаг. Энэ бол хүний ёсны дээд шийтгэлээр шийтгэж байгаа хэрэг юм.

Зохиолч: Чойндонгийн Онгоодой

-Намнаан! Хүү минь аргамжаатай морьдоо авчраад эмээллэчих! Хоёулаа өнөөдөр нэг айлаар буугаад орхиё гэж барагтайд эерэг зөөлөн дуугардаггүй их нагац Намхайг нэг л өөриймсөг, цаанаа л нэг тосон аялгуугаар хэлэхэд Намнан хүү баярласандаа хөлд нь сэвсхийтэл салхи оров гэлтэй бие нь агаарт хөвөх мэт хөнгөрч, гэрийн баруунтай тулсан цахнаас хазаар ногт аван гарч одов.Намнанг морьдоо эмээллэчихээд гэрт орж ирэхэд нагац нь ойрын жилүүдэд мөрөндөө углаж гангараагүй хүрэн чисчүү дээлийнхээ ташааны товруу мөнгөн товчийг товчилж дуусаад шар өнгийн бажгар дурдан бүсээ ороож байлаа.
Намхайг нутгийнхан нь” Гадаах нь гэртээ багтдаггүй Гэртэх нь гэдсэндээ багтдаггүй” харамч, нарийн гэж муу хэлдэг нь зээ дүү Намнангийн чихийг халууцуулах нь бий. Үнэхээр ч тиймэрхүү зан байх.Гэвч зээ нь болохоор нагацыгаа дотроо өмөөрөвч ил гаргаж, хэн нэгэнтэй үг сөргөлцсөн удаагүй. Нагац нь өглөө хонинд явахдаа угалзтай монгол гутлаа заавал өмсөнө.Тэр нь элэгдэж хуучирна гэж үгүй. Хичнээн ч жил болсон юм бүү мэд. Шинэхэн хэвээрээ л байх. Хүмүүсийн хэлэлцэх нь хээр гараад гутлаа ариглаад мориндоо ганзгалчихаад хөл нүцгэн таваргаж явдаг юм гэдэг.

Зохиолч Баянмөнхийн Цоожчулуунцэцэг Tsoojchuluuntsetseg Bayanmunkh

Даваа хэдэн хүнтэй уулзаж, нилээд оройхон өрөөндөө орж ирлээ. Нарийн бичгийн дарга хүүхэн шинээр ажилд орох хүмүүсийн анкетыг ширээн дээр нь тавьжээ. “Нэгэнт л уулзаад, ярилцлаганд оруулаад, тэнцэнэ гэж үзсэн юм бол заавал надад харуулж яадаг байна аа” хэмээн ундууцан бодсоор ажилд орохыг хүсэгчдийн анкетийг залхуутай эргүүлж, тойруулж харав. Гэнэтхэн нэг л таньдаг царай. Гайхасхийн танилцуулгыг нэг бүрчлэн уншлаа. “Чимэдийн Сарангэрэл. 32 настай. Их сургуулийг эдийн засагч мэргэжлээр төгссөн” гэж уншиж эхэлснээ гэр бүлийн байдал гэсэн тэр хэсгийг харах гэж тэсэлгүй яарч байгаагаа мэдэрлээ. Хүү, охины хамт амьдардаг. Нөхөр Жаргалын Батмандах өвчний учир дөрвөн жилийн өмнө таалал төгссөн” гэсэн бичгийг хараад хөшчихөв. “Саран Жаргал авгайн доголон Мандахтай суусан юм байжээ” гэж бодохоор нэг л хачин, бас үнэмшилгүй санагдаад болдоггүй.

Тэрээр Сарангийн зургийг анхааралтай харлаа. Олон хөвгүүдийн анхаарлыг татдаг байсан гэрэлтсэн сайхан царай цагаасаа эрт гундаж. Харин инээд гэрэлтдэг байсан дүрлэгэр алаг нүд яг хэвээрээ... Гэхдээ л гуниг нэвт шингэсэн харагдав. Хэзээ ч түүнийг анхаарч байгаагүй, хэзээ ч түүнд тал өгч байгаагүй энэ бүсгүйгээс болж Даваа золтой л галзуураагүй.

Бороо үл мэдэг шивэрсэн намуухан орой байлаа. Агаараас чийг ханхлаад эргэн тойрон нэг л нам гүм ажээ.

Мэргэн амралтынхаа мөнгийг өвөртлөөд оройхон харих гээд явж байтал нэг хогын цэгийн хажууд муу хувцастай хоёр хүн хоорондоо зодолдож байхтай таарлаа.

Тэр хоёр хариугүй бие биенээ алж мэдэхээр зууралдах бөгөөд хог түүдэг улс болтой.

-Чи муу хэн бэ? Худлаа пээдийгээд хэмээн нэг нь хашгирах бөгөөд нөгөөх нь мөчөөгөө өгөхгүй үзэлцэх зуураа:

-Хэн нь пээдийгээд байгаа юм бэ? Чи өөрөө пээдийгээд байгаа биз дээ муу лалараа …

хэмээн хариу үйлдэл хийхэд өнөөх туранхай эрийн хамраас цус сад тавин урсахад тэрээр улам чарлан барьцалдаж авлаа.

Мэргэн хажуугаар нь өнгөрөхдөө салгах гэж үздэг ч юм билүү гэж хэсэг харзнаад за за гайгүй биз гээд явж одов.

Түүний ард тэр хоёрын дуу хадсаар л байлаа. Хэн нэг нь нөгөөдөө томорч пээдийсэн тухай л хоолой мэдэн чарлах бөгөөд өнөөх нь чи өөрөө пээдгэр гэх л тэр хоёрын хэрүүлийн гол үр нь болтой.

Бүрий болж харанхуй гудмаар явахад төвөгтэй болсон байсан болохоор Мэргэн үнэтэй костюмаа шиврэх бороонд норгохгүй гэж ч бас яарангүй алхах ч нам гүм орой өнөө хоёрын пээдгэрийн тухай хашгираан алаан яг л кино театрт гарч байгаа киноны дуу шиг цуурайтан сонсогдсоор ажээ.

Адууны үнэр гэнэт ханхийгээд намайг сэрээчихэв. Ах адуугаа цуглуулаад гадаа хураачихжээ. Гэрт надаас өөр хүн алга, манайхан бүгд гүүн зэлэн дээр дуу шуу болж, эмнэг унага чарлаж, адуу мал унгалдан шуугилдана. Би таг унтчихсан байв. Даанч би өчигдөр үдэш, “маргааш гүү барина” гэх сургаар, хүүхэд хүүхдээс дэндүү хөөрч хөөрцөгдөөд унтахгүй, аав ээждээ зэмлүүлсэн бил үү?..

Миний нас зургаа, нэр Очир. Гүү барина гэхэд миний хөөрсний учир гэвэл, өнөөдөр гүүн зэлний уралдаанд айлынхаа хоёр охинтой би уралдах болсонд хамар учир оршиж байв. Тэр хоёр охин надаас нэг хоёр насны эгч ч гэлээ, би тэднээс өөрийгөө хавьгүй том гэж бодож явсан цаг. Манай хот айлын хүүхэд гэвэл, ердөө л бид гурав юм чинь, өнөөдрийн уралдааныг бодохоос миний инээд хүрээд болдоггүй. Тэр муу хоёр охин намайг яаж бараадахав? Гэхээс сэтгэл догдлоод ер болж өгдөггүй, байж ядахдаа би хот айлынхаа гэр гэрт дахин ахин орж, хаалга үүдийг нь онголзуулан, хүмүүсээс,

 Зохиолч: Агвааны Дэнсмаа

Баттулга аян замын явдалд нилээн агсагдаж ядарсан ч гэлээ зорьж ирсэн нутаг хошуу, уул усыг харж сэтгэл нь сэргэсэн янзтай том хүү рүүгээ харан зорьсон хэргээ гүйцэлдүүлсэн хүн шиг баяртай мишилзэв. Баттулгын эхнэр хүүхдүүд машинаасаа майхан сав хөнжил пүүгээгээ буулган бужигналдаж, хаана майханаа босгохоо ярилцаж буй бололтой. Энэ нутгийн уул ус, булаг рашаан нь түүнийг хэзээ ч ирсэн тайван амгалан байдаг тэр л янзаараа угтаж, ''Хүү минь хүрээд ирэв үү, овоо доо!'' гэх шиг налайна. Зуны сүүл сар тул хангай дэлхий ногоорон цэцэгс найган эргэн тойрон шувуудын жиргээ сонсогдож, жаргаж буй нарны туяанд бүх юмс солонгорон байх шиг санагдахад тэртээ бага нас нь бодогдов. Өдийд үхрийн зэлэн дээр утаа май суунаглан эмээ нь: - Миний хүү тэрний тугалыг тавиарай, энийг нь татаарай! гээд их л сурамгай хөдлөн үхрээ сааж байдагсан. Оройн хонь, жаргаж буй наран дор алгуурхан дөхөж ирдэгсэн. Энэ бүхэн одоо нүдэнд нь үзэгдэхгүй ч сэтгэлд нь тодоос тод хадгалагдан үлджээ.
Баттулга улсын байгууллагад санхүүгийн ажилтнаас удирдах албан тушаалд дэвших хүртлээ олон жил ажиллаж, байгууллага, хамт олондоо нэр хүндтэй нэгэн байлаа. Тэтгэвэртээ суугаад удаагүй байгаа тул хөдөө гадаа ч явж амжилгүй их л удсанаа сая анзаарав. Ажилтай байх үедээ өөрийн зуслан энэ тэрхэнд гарах, их л холдвол ойр зуурын амралтын газраар цөөн хоног эхнэр хүүхдүүдтэйгээ явдаг байсныг эс тооцвол ойрын хэдэн жил ингэж хөдөө нутаг руу хүлгийн жолоо залаагүй юм байна шүү гэж хүртэл бодов.

  Зохиолч: Жалчингийн Заяабаатар
/МЗЭ-ийн шагналт зохиолч/

Байгаль ертөнцийн мөнхийн хөдөлгөөн гэнэт зогсчих шиг болоод чих дүлийрэн шуугиж, тархи толгой битүү мансуурахад нүдээ анилаа. Ингээд хагас мансуурлын байдалтай хэсэг хэвтэв. Агаар чийглэг болоод давирхайны сэнгэнэсэн үнэртэй бөгөөд хярд намрын сэрүүн амьсгал унажээ.

Нүд сонсдог аж. Анихаар таг чиг болж харахаар холын сэрчигнээн, хуурай хэрнээ уянгалаг царгиан, шүүрс алдах мэт авиа тэртээ дээрээс удаан бөгөөд аяархан бууж ирэх нь анирлагдана. Хөвчийн гүнд салхи исгэрч, араатан улин хүрхрэх, ууль орилон шар шувуу хүүглэхээс эхлээд түмэн янзын дуу чимээ байдгийг хэн эс андах вэ. Гэвч хөвчид өөрийн гэсэн нэгэн анир байдгийг хүн тэр бүр мэддэггүй юм. Хөвчийн тэр өвөрмөц өнгө, үнэр, анир гурвыг яг тийм гэж цохон нэрлэхэд хэцүү л дээ. Зөвхөн өөрөө л мэдрэхээс хүнд хэлэхэд төвөгтэй.

mongolia2007year-248.JPG
Хэмжээс: 600x450 46k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 3830

B3-042.JPG
Хэмжээс: 600x451 112k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 4907

Хаврын хээн эгшиг
Хэмжээс: 600x386 120k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 4224