Тэнгэрийн тунгалаг зэрэглээнд болжмор жиргэж л байвал би амьд явна!
Тэр шувуунд би хачин их хайртай! 
Тэртээ уулын хормойд ой шуугиж л байвал би амьд явна! 
Тэр эгшгэнд би хачин их хайртай, 
Хайраар би амьдардаг аа! 

Хээр талаар морьтой хүн таваргаж л явбал би амьд явна! 
Тэр бараанд би хачин их хайртай!
Хэдэн унага голын зүлгэнд тоглож л байвал би амьд явна!
Тэр амьтдад би хачин их хайртай,
Хайраар би амьдардаг аа!

Өвөлжөөнөөс намрын хиаг ханхалж л байвал би амьд явна!
Тэр үнэрт би хачин их хайртай!
Өвлийн шуурганд уруудсан мал бүрэн хонож л байвал би амьд явна!
Тэр баярт би хачин их хайртай,
Хайраар би амьдардаг аа!

Хаврын үдэш гадаа бороо шивэрч л байвал би амьд явна!
Тэр шивнээнд би хачин их хайртай!
Харц хөлчингө амраг цээж налаад сууж л байвал би амьд явна!
Тэр амьсгалд би хачин их хайртай,
Хайраар би амьдардаг аа!

Тооно эртний бор гэрт гал шаргалтаж л байвал би амьд явна!
Тэр амгаланд би хачин их хайртай!
Толгодын намжаа оройгоор зам зурайж л байвал би амьд явна!
Тэр аниргүйд би хачин их хайртай,
Хайраар би амьдардаг аа!

Аялгуу содон Монгол үгээр хүмүүс ярьж л байвал би амьд явна!
Тэр хэлэнд би хачин их хайртай!
Ариун нь мөнх Монголоор дэлхий дутаж л байвал би амьд явна!
Тэр оронд би хачин их хайртай,
Хайраар би амьдардаг аа!

Бие цуг орчлонд мөнх амьдрах шалтгаантайдаа
Би яагаад ч үхэхгүй ээ!..

Гуних минь, Монгол хүн юу ч хийсэн дандаа хүний амаар, сураг таамгаар, бусдын хийсний "хуулбар"-аар хийдгээс үүдэн гунинам.

"Барын сүүл болохоор батганы толгой бол!" гэдэг үгтэйг санахуй, "Өөрийн мөрөн дээр толгойгүй, өөрийнхөө хар толгойгоор нээсэн үзэл онолгүй, өөрийнхөө улаан гараар бүтээсэн түүхгүй хүн ард байснаас баасны хар ялаа болоод нисэж яваасан бол хаа зүйртэй, хаа бахтай вэ! Чигчийн зайны дайтай өндөрт ч бол хүний толгой дээгүүр, хүн хоёр хөл дээрээ хичнээн үсрээд ч үл хүрэх тийм дээгүүр зайд нисэн хөөрөх шүү дээ!" хэмээн гунихран бодно.

Хайртай болохоороо халаглах, уур хүрэх, тэр бүү хэл хараах....тэр бүү хэл, урам гутрахдаа, "Иш, чааваас: бүгдийг нь махкомбинат руу туугаад оруулчихсан!" гэж адган бодох "нүгэл"-д унах ч энүүхэнд тулгарна....

Хайрлахад үзэн ядах ч бага санагдана....

Их хайр, их үзэн ядахуй хоёр нэгэн цээжин дотор үргэлж түшилцэн, "ихэр хүүхэд" мэт цугтаа торнидог юм шиг бодогдоно. (Үзэн ядахуй гэгч цөхөрсөн хайр ч байж мэднэ!)

Монгол хүн өөрийнхөө зүтгэл, зүдрэл, зовлон, золиос тэмцлийнхээ үрээр үнэнд золгох нь хэзээ ч үгүй, ямагт

бусдын "хэхэрсэн" аахар шаахар үнэний "гулигдас"-г бэлэнчлэн тосож, өөрийнхөө "бөндгөр"-т өл залгуулна. Түүхийн "даваа" руу мацахдаа, дандаа хүний моринд сундалж, хүний унааг л гуйлгаар зайдлана. Юмны "дотор хэзээ ч эс орж, "гүн" рүү нь хэзээ ч эс нэвтэрнэ. Ямагт юмны "гадна" нь, "дэргэд" нь, "ойр тойронд" нь л эргэлдэнэ. Юм юмны захад залхуугүй очих хэрнээ юуны ч цаана нь эс гарна. Залхуу нь Эрлэгийг ч айлгана....

Хамгийн том үзэсгэлэн «Өнөө цаг»-ийн ачааг дааж үүрэхсэн гэдэг хүсэл миний дээд хүслэн, дээд жаргалан эх орон минь! Надаар юу хийлгэсэн ч би баярлана. Намайг говийн худгийн моторчин, зурагтын цамхгийн монтажчин, галт тэрэгний засварчин, ачаа ачигч, гуталчин, сансрын нисгэгч, цэрэг, дипломат, хамгийн

хашир нягтлан бодогч, яруу найрагч, гахай тэжээгч, нэгдлийн морин тэрэгчин, эсгий гутлын үйлдвэрийн хатаагч болгосон ч би баярлана. Надаар гүүр, багана, хөшүүрэг, сум хийж болно. Биднээр «зарцаа» хийх эрх ганцхан Танд л бий. Танд «захирагдах», «дарлагдах» бидэнд дээд эрх чөлөө юм. Эх орон минь.

1
Нүд минь хэдэн тийшээ харавч нэг л юм руу ширтдэг
Бодол минь хэдэн тийшээ таравч нэг л төвд цугладаг
Сэтгэл минь хэдэн зүг рүү нисэвч нэг л билчэрт нийлдэг

Энэ бэлчир эх орон минь юм
Эх орон минь галт шил шиг
Эс биений хамаг халууныг нэг дор цуглуулдаг
Эр зориг, сэтгэлийн мөс, биеийн тэнхээ….
Энэ орчлон руу цацруулдаг бүх гэрэл минь
«Эх орон» гэдэг хоёрхон үгээр л нэвтэрдэг
Тэгэхдээ,
(Тэнгэр доор минь хоосон онгирдог хүн бүү байг!)
Өгөөч гэж надаас эх орон гуйдаггүй,
Аваач гэж би эх орноосоо гуйдаг
Та бол миний онгод юм, эх орон минь
Таны хэмжээ л миний хайрын хэмжээ юм
Таны түүх ирээдүйн хэмжээ-миний амьдралын хэмжээ
Танд хайртай хүн бүрийг би хүн бүгдээс илүү хайрлана
Танд хайргүй хүнийг бүгдээс илүү үзэн ядна
Та бол миний далд орчлонгийн багтаамж
Та бол миний мөс чанарын дэнс
Та бол миний тархины тэнхээ, биеийн тэнхээний эн юм

Аяны хөтөч мэт залуу нас минь чи
Айсуй ирэх диваажингийн зүг хөтлөнө үү
Хоосон гуниг холуур тойрон одох
Ховорхон дуугаа аялан жим харгуйг хорооно уу
Улаан ногоон цэнхэр
Урсах цус, номин тал, цэлмэг тэнгэр мэт
Тод өнгийн хувцас өмсгөлтэйгээ
Тодхон санагдах миний залуу насаар
Эрээн бараан амьдралын зовлон зүдгүүр 
Элдэвлэн эргэлдэн туучиж өнгөрөхдөө
Халуун зүрх эзэгнэгч гэгээн наснаас 
Хар цагаан зураг л үлдээж одоо юу
Энгэрийн халаасандаа удаан хадгалсан
Эргэлдсэн нүд, хархан хөмсөгтэй
Залуу насны амраг минь баяртай
Тэмдэглэлийн дэвтэртээ мөнхөд татласан
Шидэт үгс, зураасан зурагтай
Залуу насны онгод минь баяртай
Монгол нутгийн гоо үзэсгэлэн чиний
Мойл нүднээс сувдан хэлхээ асгарч
Агшин зуур газар унахын төдийд
Аяа миний залуу нас бөхжээ

Мөрөөдлийн хүлэг мэт залуу нас минь чи
Мөдхөн учрах диваажингийн зүг эргэв үү
Уул талын дунд энгэр задгайхан дуулахад
Улам хурдлан дүүлж гол мөрнийг гатлав уу
Гуниг баяртай амьдрал
Гутлын өсгий шиг хуучирч
Эргэн дурсах гомдлын 
Эгшиглэнт хугацааг заахад
Дөрвөн мөр шүлгээ
Дөрвөн он зохиожээ би
Зургаан утастай гитараараа
Зургаан жил хөгжилджээ би
Ард нь хугацаа үлдээлгүй
Арван оныг хамтдаа үрсэн
Залуу насны дурлал минь баяртай
Ахиад цаана нь амьдрал байхад
Аль нэг нь аргадаж өгөөгүй
Залуу насны хайр минь баяртай
Тал нутгийн гоо үзэсгэлэн чиний
Танхил цээжнээс хагацлын салхи сэвэлзэж
Агшин зуур санаа алдахын төдийд
Аяа бидний залуу нас бөхжээ

Ард чинь үлдлээ залуу нас минь баяртай
Аяа даллан даллан, араас чинь гүйн гүйн үдье
Уудам дэлхийг чамтай туулсан маань цаг хугацаа биш
Уураг тархины минь талыг эзлэсэн орон зай боллоо 
Дур сэтгэл татсан
Дүр төрх чинь мөнхөрч
Кино зургийн хальс мэт
өнө мөнхийн амьтай
Дуу болон үлдсэн
Дурлал хайр минь сэдэрч
Yзмэр бүрийг гөлөрсөн
Yүрд мөнхийн ажилтай
Тэр гэхийн ижилгүй
Тэмдэгээ үлдээж одсон
Зам мөрийн дунд
Залуу нас минь баяртай

Эх сурвалж : http://mibodol.blogspot.com/

Инээд шиг хуучин хүний амьдралд
Нулимс шиг халуун байх!
Маргааш шиг ойрхон байх!
Магад ирэх Үхэл шиг
Давтагдахгүй байх!...
Нулимс шиг хуучин хүний амьдралд
Мөрөөдөл шиг гэгээн байх!
Хайргүй хүндээ ч хайр олох!...
Харагдахгүй Бурхан,
Мартагдахгүй гомдолдоо
Уйлахгүй тэсэхээр цайлган байх!
Гомдол шиг хуучин хүний амьдралд
Харагдахгүй Бурхан шиг ил байх!
Өнөөдрийнх шиг уйтай өдрийг
Дахиад яасан ч тэвчихээргүй
Тэсрэмтгий байх!
Өчигдрийнх шиг,
Уржигдрынх шиг
Утгагүй тарчилгах удаан өдрөөс
Дахиад яасан ч амьд үлдэхээргүй
Тэрсүүд байх!
Инээд шиг хуучин...
Нулимс шиг хуучин...
Гомдол шиг хуучин...
Харагдахгүй Бурхан шиг...
Хүний амьдралд
"Байхгүй юм" шиг нь
Үргэлж шинэ байх!
"Байгаа" бүгдээс нь
Мөнхөд өөр байх!...

Босон суухад санагддаг миний нутгийн дэвжээ
Бодол зүүд хэлхдэг хаан эцгийн минь өлгий
Булбарай хөлийн минь сайрыг арилгаж өгсөн хөрс
Буурал хоёрын минь сэтгэл мөнхрөн үлдэх тэнгэр

Алмаз ирлэн зүрх зүсэж бодол нэхээгүй нутаг минь
Амар байлган зовлон эдлүүлж тун үзээгүй уул минь
Алаг үзэн сэтгэл шаналгаж тун үзээгүй нуур минь
Алтан шонхорын жигүүр дэлгэн жаргал хайрласан хуур минь

Миний аясаар нараа мандуулдаг тэнгэр
Миний бодлоор одод нь түгдэг шүтээн
Миний дуугаар хураа шиврээдэг огторгуй
Миний бодлоор тэнгэр нь цэлэмдэг орчлон

Эцгийн дүр шиг бүтэн ууландаа би хайртай
Эхийн сүү шиг бүлээн усандаа би дуртай
Эгшиг аялгуу дууддаг хуурандаа би дуртай
Энэхэн нутгийн минь тэнгэр цэлмэг байх нь жаргалтай

Солонгын өнгийг нүдлээд тэнгэр минь мишээдэг
Сарны ирмэгийг эмжээд уулс минь буцаадаг
Сааталгүй ирсэн буяныг түмэн олон минь хурайлж
Саруул бүхнийг гэрэлтүүлэн наран адил тахьдаг

Хулангийн босгосон цагаан тоосноос
Хурайлж ирээд аваагүй гэлүү та
Хурмастыг багандсан урианхайн уулнаас
Хустайн царван түүгээгүй гэлүү та

Цэлмэгээрээ гайхуулсан хөх тэнгэрт
Цээлийн дуугаа өргөөгүй бил үү та
Цэнхрийн голын ариун рашаанаас
Цэцэрхэж ирээд уугаагүй бил үү та

МИНИЙ  ТУНГАЛАГШИЛ    номноос                                                                           Б.Ариун-Эрдэнэ

...Цаг мөнхийн уулс цас мөсөөр дүүрэн

Цалгиа залуу насанд халгиа шүлгээ бичнэм.

Асар тэнгэрийн амраг урианхайн хөх уулнаас

Архлаатай юм шиг мөнхийн манан холдохгүй

Айдас гэрэлтэх үдшийн цагаар ширтэхэд

Аяа мянган одны гэрэл адил тунгалаг сүмбэр

Уйдашгүй эрхээр өнө удаан ноёлог сүндэрлэж

Умрын уулс мөргөлчин адил араас нь хошуурна.

Үүлэн гол мөч бүрийд бэлээр нь хөвөн өнгөрч

Үлэмжийн ариун тэнгэрийн зайд оршино

Хөмүүл гишүүнэ соёлоод хөрсний чийг үнэртэхэд

Хөндүүр зүрхний угт ижий аав бодогдоно.

Удган голын усыг цасны шимээр сэлбэнэ

Урианхайн хөх уулс уйдашгүй сүндэрлэнэ

Асханы нарны наагуур тунгалаг бороо шиврэх нь

Аятайхан охин гэзгээ сүлжин зогсох мэт

Зэлүүд хөх уулсын тэнгэрийн нүд мэт сайранд

Зогдроо дугтчих тогорууд дорнын нарнаас ирэхэд

Зүүн хойтын шилэнд эртэлж унасан шүүдэр

Зүрхэн тус газар хөнгөн гунигыг үүсгэнэ.

Чимэг сайт улиралын алтан наран мандахад

Чиг зөв салхин бүлээн аяс эгшиглүүлнэ.

Үдийн наранд сэмрэх зэрэглээ нимгэн мөс галигтан

Үдшийн зэврүүг хүлээхгүй шилэн шуургаар цагирагтана

Урианхайн хөх уулс гэрлээр давалгаалж

Умрын салхиар хавар тэнүүчилсэн

Тэрсэд мөнхийн гэрэл шидэгч ууланд

Тэрлэг гандам зуны сарууд ирэхгүй

Зэрвэс нүдийг зүүдний манантай хөвөрдөх

Зэрэглээ тэнд хаялага болж чадахгүй

"Амьтаны үрийг сэтгэлийн амрагаас илүү үймүүлэх

Ад гэрлийн хувилгаан Урианхайн хөх уулс минь

Товч харших чимээнээр жингэнэх дуун түгж

Товцог хадны шилээс хан тас ниснэ.

Д.Урианхай

Үргэлж биш ч үе үехэн
Үхтэл дутах чинь тарчлаах юм даа,Лхагваа минь
Шатрын бод шиг нөхөд чинь
Шалаа хурцтай өрөг тохиох өдөр
“Шар шүдэт үзэгдэнэ үү?” гэж сурагладаг асан
Шальгүй инээдтэй асуулт өнөөдөр
Монголын эрэл болж дээ.
“Үз” гэх мэт өвчсөн
Үр ганц охинтой чинь
“Биш” гэсэн мэт дайрсан
Бие мөн ханьтай чинь
Үглэлдэн нэг дэвтэвч
Үгүйлэхийн там “хуурай”-гаараа эргэнэ…
Толгодын цаана ингэ буйлна…
Тоонотын хаяаанд би уйлна…
Тоос нь ч хорохгүй харам хорвоод
Тоотой нөхөд минь л хорогдоно…
Үйл гэдэг дээ хөөрхий
Үүрч даахгүй зовлон орхих
Үлээхэд хийсэх жаргалаар л
Өлгий эсгэх нь халгамаар юм даа…


( Дэлгэрэнгүй... | Сэтгэгдэл [] | Дурсамж | Оноо: 0/0 | Урианхай Д )

"Барын сүүл болохоор батганы толгой бол!" гэдэг үгтэйг санахуй, "Өөрийн мөрөн дээр толгойгүй, өөрийнхөө хар толгойгоор нээсэн үзэл онолгүй, өөрийнхөө улаан гараар бүтээсэн түүхгүй хүн ард байснаас баасны хар ялаа болоод нисэж яваасан бол хаа зүйртэй, хаа бахтай вэ! Чигчийн зайны дайтай өндөрт ч бол хүний толгой дээгүүр, хүн хоёр хөл дээрээ хичнээн үсрээд ч үл хүрэх тийм дээгүүр зайд нисэн хөөрөх шүү дээ!"хэмээн гунихран бодно.

( Дэлгэрэнгүй... | Сэтгэгдэл [] | Өгүүллэг | Оноо: 31/7 | Урианхай Д )

uvl-016.JPG
Хэмжээс: 600x450 90k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 4449

khuv5-020.JPG
Хэмжээс: 600x450 86k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 5158

mongolia2007year-072.JPG
Хэмжээс: 600x450 58k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 4848