Сумын төв ороод буцаж явсан Ганаа замдаа айл хэсмээр санагдаад Ар хонхрын урд дээр ирэнгүүтээ морио чүү...үү хэмээн давирахад  салхинд др...дрхийх гөлөмний чимээнд үргэн  хэд хэд пад падхийн урамгүйхэн хүнд хөлөө чирэн дэгэнцэн шогшмоор  болох  хонгор морио бөхийж байгаад л бахтай нь аргагүй давирч,ташуурдаж хойш урагшаа тонголзож гэдэлзэн өөрөө өмнөөс нь давхих нь уу гэлтэй эмээл дээрээ тонгочив.

Иш..ш энэ бид хоёрын байж байгааг дээ.Урагшаа гишгэхгүй унхиагүй хог...хэмээн сүр үзүүлэн цулбууртай гараа дээш  өргөн хариугүй савах нь уу гэмээр болж ирснээ ийш тийшээ харж...ува алтаар урс ...хашин Ганаа галзуурчихаж мориныхоо толгой руу буруу зөвгүй саваад л улаан тоос амьтан явна гэж Тойрмын голоор нэг ярих вий дээ хэмээн нэг муу юм нэрэлхэхчээ болов.

 Нар үд голлоод агь хоолой  аргатал үнэртсэн талын зөөлөн салхи энгэр цээжээр нь сэнгэнээд унаж яваа унаа урагшаа гишгэхгүйд  ялаа үргээн хааяа нэг салхи хөгжөөн шүднийхээ завсраар сийгүүлэн ...шс..шсс ээ...хүрэн толгойн сүүдэр нь хүүшлээд хүүшлээд ээ...ээ...эи...хээ...хэи ...еэ...ганц сайхан салхи сэнгэнэтэл давхиад "ажил" дээрээ буучих юмсан.Ганаа гэх өрөөсөн нүд нь үл ялиг хялардуу намхан бор залуу.Булчин шөрмөс  зангирсан гарынх нь хүдэр бадир шуун дээр хааяа нэг "хөх түрүү" суухад үргээлгүй тэсвэртэй еэ харж,"больж муу хог ингээд согтоод унаж байвал таарна даа.Үгүй ердөө жинхэнээсээ тасраад уначихваа хөөрхий" хэмээн хөгжилтэй нь аргагүй инээн баясахад баруун хацар дээр нь үл ялиг хонхойх ,гэнэн хүүхэдрэхүү инээд нь зуны аагим халууны агаар доргиож  хөдөөний эгэл боргил залууд нялхасуу төрх нэмнэ.

Өглөөний сүүгээ машиндаж дуусчихаад "цөцгий хүргэх"-ээр долоо найман тэмээ ачааллаж аваад нормын хонгор морио унаад гарсан сан.Харин ч өнөөдөр "цөцгийгөө хурдан тушаачихлаа.Нар яагаа ч үгүй ээ.Замдаа ганц хоёр айлаар орж аяга тагш айраг олж ууя байз хэмээн морьтойгоо ярьсаар Ар хонхрын урьд дээр иртэл адуучин  Бавуугийн хүү суналзсан урт уурга барин давхин хажуугаар нь ороод иртэл хэзээ ч юм уурганаас хаширсан хөгшин хонгор морь нь ухасхийгээд баруун хойш нь уухчин аваад давхичихлаа.

Моньд чамайг яасан хатуу амтай золиг вэ хэмээн Ганаа хамаг хараалаа урсган байж "ёо ёо арайтай л тараагаад хаячихсангүй ... " ганцаараа ярьсаар цааш бөхөг бөхөг хийн  хэзээний өвгөн хүн шиг бөгтийн гэлдэрүүлнэ.

Цөцгий хүргэхээр явдаг зам дээр "адуучид"-ын  хэд хэдэн айл байх.Бүгд л зэл дүүрэн унагатай бас л унага татах,гүү саах хүнээр ховор живэр дүү.Гэлээ гээд "улсын ажил"-ыг цалгардуулах нь юу билээ.Адуучин Начингийн эхнэр Цэрмаа төрөхөөр  сумын эмнэлэгт хэвтсэн хойгуур гүүг нь саах хүн үгүй болж саахалтынх нь хоньчин Хоргой ирж гүүг  саадагсан.Халуунаас түр ч атугай  зугатахаар Начингийнд иртэл Хоргой хүүхэн саамны хувин тохойвчлоод "за ашгүй дээ.Татаачин ирлээ. Гүү саах болчихоод байдаг унага татах хүнгүй яая даа гэж байтал сайн хүн санаагаараа мань Ганаа хүрээд ирдэг байна шүү.Ашгүй дээ миний дүү гээд мориноосоо буувуу үгүй юу бариад авлаа.

Гүү саах зуураа Хоргой ам хуурайгүй  ярьж Ганаа чамайг яагаад "хашин "гэдэг юм бэ? гэж ирээд л чанга чанга тас тасхийтэл инээж эмнэг догшин даага сарваа үргээгээд авав.Ганаа Хоргойгийн ярианд бүр согтож бараг сүүлдээ юу яриад байгааг нь ч ойлгож ядав.Гүү сааж дуусахын багацаанд нар нэлээд баруунаа ташсныг хараад Ганаа яарч "Бөгсний ажил хэцүүдлээ хэмээн хэлчихээд би юу хэлчих вээ гэх аятай Хоргой руу том хартал өнөөх нь анзаарсан сөхөөгүйд ...еэ яанаа үхэр тугал...саалины цаг" хэмээн утга авцалдаа муутай хэдэн үг хэлчихээд зэлний баруун хойно тушиж орхисон мориндоо яаран  хүрч мордоод гэлдрүүлэн холдсноо гар хөлөө савчин давирч  шамдлаа.

Нутгийнхан нь Ганаагийн бүтэн нэр байтугай хэдэн настайг ч мэдэхгүй шахам.

Ганаа ч одоо хэдтэй билээ дээ гэж бригадын тоо бүртгэгчээр  шинэ ирсэн залуу, заводын эрхлэгч Жамбалаас  асуухад "...за байз...Дариагийн л дүү шүү дээ ...хэмээн хариулсан гэдэг.Дарь гэж галав шалавхийсэн нарийхан шар хүүхэн.Овоо болсон нэг хүүтэй.Хэрэгт дуртай зарим нь Дарийн хүүг "төлөөлөгч"-ийн хүүхэд  хэмээн хэл амаа билүүднэ. Хэсгийн төлөөлөгч Занын хүүхэд арай биш биз дээ гэж Содном өвгөн алмайрахад, урт хэлтэйгээрээ зартай "шар" Хажидмаа  хэн мэдлээ айраг цагааны цагаар цувдаг өнөө олон "төлөөлөгч"-дийн л нэгний балаг биз.Манай энэ "гөлрөө  хар" ч гайгүй байлгүй хэмээн намжирдав.Тэр  нь амтай ажилтайгаараа улаан хөлтнийг урдаа гишгүүлдэггүй Хажидмаа хүүхэн "хэсгийн төлөөлөгч хар Зана"-ыг хүзүүдээд авсан байсан үе л дээ.

Наадмын дараа намраа гэж... Сүүний заводын хүүхэд хүүхэн нийлсэн арваад хүн  "хадлангийн гар хадуурын баг" болж цөцгий чанагч Бадгаа өвгөнөөр  даргалуулан Өвөрбулагийн дээд эхээд гарч өглөө.Сумын сургуулийн  төгсөх ангид орох хэдэн банди нар уурга хийхээр Туулаас  хоршоо дарга Зэвгээгийн авчирч айлуудад тараан өгсөн хэдийн зэрэг бургасыг үзүүрлэн барьцгааж хадланд биш анд яваа улс шиг "зэвсэглэ"-жээ.Заводын эрхлэгч Жамбал гуай "за хүүхээд өдөржингөө уул хад хэсэж алга болцгоогоод хадлангийн төлөвлөгөө тасалж орхивоо моньшнууд минь "ганц нэгийг л... тоншвол барав"хэмээн аминчлан захихыг Ганаа сонсоод "би хадланд явъя" хэмээн өндөлзвөл "тэр ярихгүй ээ чи бид хоёрт барж дийлэхгүй ажил байна гэм...гээд газар тулан босоод завилж суусан дээлийнхээ хормойн шороог ч гүвэлгүй ууцаа үүүрэн заводын гэр өөд алхчихав.

Өдрийн халуун арайхийн бууж нар баруунаа унахын багцаанд  айлуудын үнээний зэлэн дээр утай май болж хувин сав дуугаран "хаа хөж...хүүе гүйгээрэй хувинтай сүү уучихлаа муу мялзан чинь... наад бухаа олигтойхон цааш нь хөөгөөчээ...авгай хүүхнүүд хашгирч үглэж энд тэнд урамдан мөргөлдөхөөр зэхэх улаан нүдтэй бух,бухандайнууд,оодогносон үнээнүүд...Эднээс холхон заводын гэртээ Ганаа нөгөө л шүднийхээ завсраар сийгүүлэн...сс...ссшш...сс..ээ...эие..ээ...хээ...хэмээн уянгалуулан ...хүрэн толгойн сүүдэр..ээ..эе..ээ...эрдүү хоолойгоор өөртөө дуулан жаргалтай яа сүүний машинаа угааж, угсарч дуусаад гэрийн хаалгаар харагдах улаан хадан оройт уулсын дээгүүр харж санаа алдана.Хөөрхий юу бодоо юм бол доо...

Эр хүний дотор эмээлтэй хазаартай морь гэдэг шиг.Хэд хоногийн өмнө болсон бригадын өдөрлөг эдний сүүний завод дээр болж намын дарга Сампил гуай " өнгөрсөн хавар ах дүүгийн найрамдалт Вьетнам руу Хятдын эзлэн түрэмгийлэгчид дайрч дайн болох дөхөөд манай ган бат найрамдалт Зөвлөлтийн улаан арми туслахаар очиж харийн эзлэн түрэмгийлэгчдийг хөөн зайлуулсан тухай кино ший шиг ярьсан даа.Янзтай бүр Ганаагийн сэтгэл хөдөлж болж өгвөл цэрэгт явчихмаар санагдаж билээ.Даанч Ганааг групптэй гээд голоод цэрэгт  авдаггүй.Хасчихсаан 07-гоор бүр гарчихсан ш дээ.Тэгэвч Ганаагийн нүдний нь өмнө   байлдаантай цагийн баатар эрсийн эрэлхэг царай  гарч ирээд... Пүрэвочир гуайн хааяа хааяа ирж гаргадаг киноны гол баатрууд эх орны дайны жинхэнэ баатрууд "орос ах нар"...ёстой бахадмаар.

Ингээд нээрэн Сампил даргын хэлээр дэлхийн гуравдугаар дайн болвол би яаж ч байсан цэрэгт явах юм шүү.Тэр муу бээвийсэн хятдуудыг арвыг өлхөн дөнгөх байлгүй гэж бодсноо өдөр чанасан дөчийн бидонтой цөцгийнүүдээ "барьж аван тонгорч нааш цааш харуулан сүүний гэр дотроо шороо босгон баахан "сахилгагүйтээд" авав.Толгойгоо ороосон цагаан даавуугаа авч сүүний машиныхаа гар дээр өлгөөд гэрийн тооноор тэнгэр өлийн харснаа ...манайхан чинь юу болоод  үнээгээ удаан саагаад байгаа юм бэ дээ хэмээн хойш урагшаа алхснаа сүүний машиныхаа гарыг нар зөв тойруулан хэд эргүүлснээ ганцаараа инээж...салхилчихвал ч салхилаад л өнгөрнө шүү дээ  Ганаа хүү...гуяа алгадан дэвж яваа аймгийн арслан Загаа шиг байх чинь ээ...

    2012 он  УБ М.Цэемаа

Гэр хороолол
Хэмжээс: 600x768 267k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 6293

B2-006.JPG
Хэмжээс: 600x450 83k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 5435

mongolia2007year-172.JPG
Хэмжээс: 600x450 82k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 3888