ТОГОРУУ БУЦНА...

Намрын уйлганасан сэрүүн бороо хоёр хоног орж хөдөөнийхөн түлш алдаж аргал нойтондоод , оготор шар нараа үгүйлэн зутруудуу.Хэдэн  жил “...ирээчээ...” хэмээн арайтай л шувуугаар хэл дайлгүй ирсэн очсон уулзсан учирсан хүн хараар төдийгүй байсхийгээд л утсанд нь огт танихгүй дугаараас залгаж олон жилийн өмнө өөд болсон Ожгоо шиг нь дуугарах түүнийгээ Одгэрэл хэдэнтээ “өөртөө” ад үзсэсхийн?...яасан сайхан завтай улс вэ...хэмээн түвшээн “илүү үзсэн” сэн дээ.

Тэртээ хойгуур адуу хөөсөн хүн өнгөрч явах, зэрэглдээх хотонд уяагаар нь Тдүүрэн морьд. “Илүү гэр”-ийнх нь тооноор уур савсахыг  хараад Цэрэнхорол эгч “тогоо тавьж” байгаа хэрэг .Хөдөөнийхөн ч нээрэн завтай зугаатайхан улс шиг вэ хэмээн өвөр зуураа бодон гараа ханцуйдаа лавхан хийж элгээ тэврэн алхална. Ойролцоох толгой дээр гарчихаад ирж явахдаа зүүн нуурын эргээр тогоруу сүрэглэснийг хараад өөрийн эрхгүй сүүрс алдлаа.

Үхэр тугал мөрөөлдөж   дуу шуугиан болж Дулам шаваастай аргалынхаа урдаас хашгирч...Цэнгэлээ ...Цэнгэлээ миний охин гүйгээрэй...үхэр тугал  нийлэх нь байна шүү ...миний хүүхэн гүйгээрэй...гүйгээрэй...муу барам хуухай зунжингаа нийлж сурчихаад тугал дагуулаад,дэнхийчихээд...үглэх нь чихэнд сонсголонтой.Одгэрэл  зогсоод ...Дулааны дэнж,Далантүрүүний дээд эхэнд “завод”-н дээр байсан үе нь амилахуй... үеэл Дулам хүүхэн нь эгээл “Ожгоо” шиг нь санагдаж нулимс ч гармаар аятай...

Дулам,Одгэрэл  хоёр хоёрхон  хоногийн зайтай төрсөн “төөлбөл бие чацуу,тоолбол нас чацуу” “аргагүй л бүл эгч дүүс” билээ.Дөнгөж аравдугаар ангиа төгсгөөд Одгэрэл дөрөвхөн хоног л Ожгоо дээрээ ирж байгаад яваад өгсөн.Намар нь Одгэрэл Оросод инженерийн сургуульд явж,харин Дулам Дундговийн ХАА-н техниккумд сурахаар  үлдсэн сэн.Нэгэнтээ нэхэн санахад гучин жил ард үлджээ.Гучин жил гэдэг мөн урт хугацаа шүү...үгүй байз хүний наслахын гуравны нэг биш үү... хэмээн өөрөө өөртэйгөө ярихдаа ...хөөе бас ер наслах нь хэмээн өөрийгөө Одгэрэл дотроо шоолж өөрөөс нь өөр хүн ойргүйд ганцаар чанга чангаар инээлээ.Урт богино наслахын тухай тэр ерөөс бодож байгаагүй билээ.Одгэрэлийг сургуулиа төгсөхийн жил Ожгоо нь өөд болсон тухай хэл ирэхэд хэд хоног л “обший”-доо хэвтэж уйлсанаас өөр юмгүй.Нэгэнт өөд болсон хүний хойноос их  усан нүдлэвэл эргэхэд  нь усан үер замыг нь хаачихаад явуулдаггүй гэнэлэй гэх “саахалтын хоньчин өвгөн”Бадгаагийн үгийг санавч, нэгхэн настай нялххан байхаас нь хүн шиг хүн болгох гэж олон олон шөнүүдийг үгтээн үгтээн уйлахад нь уйлж,инээхэд , дотор нь цэлмэж,өнчин өрөөсөн нялх зээ охиныхоо  төлөө чухамдаа дүрэлзэж буй галд ч орохоос буцахгүй халуун дулаан сэтгэлтэй, өрөвч уяхан  эмгэн ижийгээ ботгондоо гунганан гунганан ирдэг ингэн тэмээ шиг сэтгэл уяран санаж уйлахгүй ер байж чадаагүй ээ.Харин түүнээс хойш хэзээ Одгэрэл уйлснаа санаад бодоод  ч олохгүй.Одгэрэл,Дулам хоёр сургуулиа төгссөнөөс хойш “зах зээлийн” гэх хар шуурганд өртөж хаа яваагаа ч бараг мэдэлцэх төдий л хэдэн оныг бараад байтал эрэл сурал болсон нэг хүн ирээд хоёр өдөр ажил дээр нь  хүлээж хүлээж явсан тухай ажлынхаа газрын үүдний жижүүр өвгөнөөс там тумхан сонсоод “бараг ч Дуламын л  талын хүн...” байх хэмээн гадарласан ч нэг их юм бодсонгүй тэгсхийгээд л өнгөрч.

Ожгоо нь Дулам,Одгэрэл хоёрт хүний орчлонгийн жам ёсны тухай,хүний сайхан ,муухай сэтгэлийн тухай үлгэр шиг домог шигийг ярина.Дуламыг ээж нь дуудаад аваад явчихаар сэтгэл нь нэг их гонсгор,хааяа хааяа ус барихаар яваад удлаа хэмээн аашилж суран ногтоор ороолгоод авахаар нь жигтэйхэн их өмөөрч “надаас хойш л...та нар минь энэ хоёрынхоо толгойг мэдээрэй дээ...” гэж хамт уйлахаа дөхдөг сөн.Дунд сургуулиа төгсөж гадаадад сургуульд явахаар боллоо хэмээн Одгэрэл Ожгоогоо хүзүүдэн эрхлэхэд цай ууж сууснаа гэнэтхэн нулимс нь хацар дээгүүрээ бөмбөрч ирснээ “Мөн ч амархан юм аа саяхан л улаан цурав амьтан энэ энгэрт атиралдаж,яаж ч хүн хийх билээ гэхээс ухаанаа олдоггүй сэн” ... дээлийнхээ дотоод энгэрт нүүрээ наан удтал уйлж сууснаа сэтгэл нь онгойв бололтой зөв гараараа үсээ хойш илж алчуураа засан боогоод...муу ёр ч байгаа даа  охиноо хол газар явах гэж байхад нь хэмээн  Одгэрэлийн духан дээр үнсээд Ожгоо нь алзахгүй ээ олонтойгоо бужигнаад сууж байтал нэг л мэдэхэд миний хүүхэн яваад л ороод ирнэ дээ.Ожгоог нь ер наслана гэж манай нутгийн “мэргэн шовгор” хэлсэн гэдэг  ... нулимсандаа улайсан зовхио хурууныхаа өндгөөр арчаад инээж л байж билээ.

 Хэсэгхэн зуур юм бодон доголон бодолдоо доголон нулимстай суутал гарт нь  зөөлхөн энхрийхэн  гар шүргэж ...аниа таныг эмээ будаатай цай уу гэнээ хэмээн наран сөрөг сөөвгөр үс нь зөөлөн салхины аясаар хийсмэглэн зогсох үүдэн шүдгүй жаахан охин Цэнгэлийг  хараад өөрийн эрхгүй өхөөрдлийн сэтгэл төрж “миний хүү... за одоо очлоо...эмээдээ очлоо гэж байна гэж хэлчих гэхдээ Одгэрэл өөрийнхөө дуу хоолойг таньсангүй.Хэзээ ч билээ хэн нэгнийг ийнхүү эрхэмсүү,нялхамсуу,өөриймсөг дуудаж нэг үзлүү дээ...

Өглөөг өглөө,оройг орой гэлгүй цаас,дэвтэр тэврэн гүйсээр явтал нар аль хэдийн гудайж “нэг л их завгүй хүн”.Хүний амьдралын эрээн мяраан нь Одгэрэлийн хаагуур нь зөрөөд өнгөрсөн юм болдоо мэдэхгүй...

Одгэрэл багадаа  өөрийгөө дандаа голж,нэрээ хүртэл чамлаж явдаг сан.Одгэрэл байхдаа яах вэ дээ шөнө төрсөн хүний ухаан өдөр төрсөнөөсөө ахар байдаг гэж хэнээс сонссон ч юм бол доо.Од гэдэг чинь онийсон гэсэн үг шиг хэмээн Ожгоодоо овоо том болсон хойноо нэг адарч байж билээ.Одгэрэлд бодох юм ганцхан “сур сур бас дахин сур” л байлаа даа.Хэдэн дээд сургууль төгсгөж хэдэн диплом авснаа  өөрөө ч бараг мартсан.Сургууль төгсөх бүр л “дарга,даргын шат” ахиад л байсан,одоо ч захирлын зиндаатай “хөгшин авгай л болж үлдэх шив.Одгэрэл  өөрийгөө урьд хожид хэзээ ч ийнхүү “доошлуулан чамлаж” байгаагүйгээрээ чамлалаа.

Даацын цагаан нуураас усны үнэр сэнгэнэн үнэртэж шингэж буй нарны наагуур хэдэн тогорууд өмнийг барин  нисэн өнгөрөхийг суусан газраасаа саравчлан сониучирхан харвал элгэн тал нь шингэж буй нарны алтармал ягаан цацаргыг шингээн “наран тогоруу”-д нисэн одох нь тэр.Сэтгэл нэг л хоосон оргиод уйтайхан суусан газраасаа босмооргүй ч...

                                               М.Цэемаа                           2012 он

orkh-014.JPG
Хэмжээс: 600x450 132k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 6487

Бяцхан ногоочин
Хэмжээс: 600x800 191k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 5833

Их хатан
Хэмжээс: 600x661 194k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 5426