Энхэрхэн дэлбээг тань таллан хааж

Эхийн хайраар чамайг ургуулсан юм... намбалаг агаад уяруу хоолой радиогоор эгшиглэж...сайхан дуулдаг хүн шүү хэмээмүй.Зурагтаар гараасай лавтай “хөөрхөн эгч” байгаадаа хэмээх саваагүй нэгэн бодол цээжинд төрнө.Дарханы ойн баярын концерт телевизээр гарах зарыг “Үнэн” сонин дээрээс харснаас хойш,сэтгэлд хоногштол дуулдаг “түүнийг” цэнхэр дэлгэцээр ч болов харах нь гэхээс цагийн товыг хүлээн байж ядах. Зузаан шилэн нүүртэй хагас дугуй цаг руу байн байн хялалзах...Цагийн зүү гацсан юм шиг удаан аажуухан нэг хоёроор хүндээр амьсгалан зугуухан...нэг л газраа хөдөлж ядаад л...Тув тунгалаг цэлмэг сайхан орой суурины гудамжаар хүүхдүүд тоос манарган черта,дээс,бөмбөг тоглож,настайчууд хашааны гадна энэ тэрхнийг хүүрнэлдэн хоёр гурваараа жижиг бидон барин сууцгааж,гудамжны зүүн төгсгөл дээр байх цагаан идээний мухлагийн худалдагч Цэрмааг харуулдацгаана. Өвөлжингөө бор цай ууж ходоодонд нь  цайны хар өнгөр суугаад “харшаад унахаа” дөхснөө гайхацгаан ам уралдан сүүний тэрэг,Цэрмаа эгч хоёрын “буянтай”-г гайхацгаана.Шингэж буй наран доогуур манаран байгаа гудамжны зүүн адгаар тойрон уухилан гарч ирэх сүүний тэрэгний хойноос хүүхдүүд зүүгдэхэд, нэг огцом торомз гишгэж уухичснаа ухасхийн гарч ирлээ.

     Хүмүүсээ концерт эхэллээ шүү хэмээн “хэнгэрэг” Баясааг хашгирахад нүх рүүгээ гүйлдэх зурамнууд гэмээр толгой нүцгэн нимгэн богино цамц, өмдтэй арваад насны зургаа долоон хүүхдүүд гүйлдэн өөр өөрийн гэрийнхээ хашаа руу чавхдан орцгоохыг харж зогссон “холбооны” Гомбо гуай  “бөндийж мөндийчхөөд хөөрхөн амьтад шүү нэг мэдэхэд “том том сайхан эрчүүд болсон байна даа хөөрхийс” хэмээн хажуу дахь хүмүүст сонсогдохоор хэлчихээд удаан харж зогссоноо том том алхалан хашаа руугаа орж явчихав.

     Өдөржингөө хүлээж, байж ядсан миний нар гарч “ Цэцэгчний хүслэн” дуучин Барьдын Энхбат дуулна хэмээн хөтлөгч залуу зарлахад арван дөрөв дөнгөж хүрч явсан бяцхан зүрх түг түгхийн цохилж тэр гэхийн тэмдэггүй догдлов.Гэрээр дүүрэн гайхалтай яруу эгшиг, гунигтай том алаг нүд,тэр үеийнхний дуртай “давхар соёо” шүд,насандаа ахадсан намбалаг төрх.Одоо бодоход төгсийн төгс зураглал надад анх тийн харагдаж билээ.

    “ Цэцэгчний хүслэн” үрийнхээ төлөө үсээ үгтээн хүлээн суух манай гудамжны Дэнзэн эмгэний түмэн үрчлээт нүүрэн дээгүүр нулимсан горхи  муриганан урсахыг би тэвчин харж чадаагүй сэн...Үрээ хүлээгч эмгэний хүүг “цадигаа алдсан дээрэмчин,хулгайч хэмээн хүмүүс жигших ч газар дээр ганц үрээ хэн тийн адлах сан”-даа.Хаврын хавсрага салхи,зуны оройн тогтуунд Дэнзэн эмгэн хашааныхаа гаднах сандал дээр сууж л байх. Урин дулаан цаг ирж нар ногоо ургахын багцаанд горхины дуу сонсон ганцаараа гэртээ суух хэцүү байдаг л байсан даа. Суурины тэр дусмаа манай гудамжны дөнгөж зүүн үзүүрээр бяцхан горхи хоржигнон урсдаг сан.Өглөө эрт орой оройдоо их дуутай шаагих.Хур бороотой жил хүүхдүүд бид  гол гаталж чадахгүй уулын эрчтэй усанд цохигдон хөл алдан унах юу ч биш гэхдээ живнэ гэж үгүй.Ёстой л эрх хэлгийхэн горхи байв.

     Энхэрхэн дэлбээг тань тааланхан

     Эхийн хайраар чамайг ургуулсан юм... наран өөд ягаахан дэлбээ нь цухуйж ядан байх нялх энхэр цэцгийн илтэс,бяцхан хүүгийн бумбагар зөөлөн уруул шиг тэрүүхэн тэндээ...нялхамсана.Хайр,баяраар зүрх халгин өргөн энэ дэлхий дээр өргөс халгай бийг умартана....Нулимс амтагдаад,уярал төрөөд...газраас хөндийрэн цэв цэнхэр огторгуйгаар эгшиг хөлөглөн одох ину.

    Сэтгэл сэрчигнэсэн намрын зэвэргэн хүйтэн шөнө сар үүлсийн чанадад бултайн суурины энтээ хаяа нэг нохой хуцахаас өөр чимээ анир үгүй.Тоононы хүрдэн дээр тусах бүдэг саарал гэгээг харан өдрийн турш гадаа суух эмгэнийг бодон хэвтэж байтал гэрийн үүдний гишгүүрийн мод дуугаран хүний хөлийн чимээ гарч ээж,аав хоёр гэрт орж ирэн гэрэл асаав....Өө миний хүү унтаагүй байгаа юм уу гэснээ...аав тамхи асаан нэлээд тонгойн сууснаа ...хөөрхий дээ мөн ч их хүлээлээ дээ.Уг нь хүлээчихвэл хүлээчих л байсан даа.Уржигдар оройноос хойш л нэг биш харагдаад байсан юм зайлуул... гэснээ дахин тамхи гарган асааж,...надад хандав бололтой...нөгөө муу Дэнзэн хөгшин ойччихлоо...хэмээн санаа алдснаа суусан чигээрээ тонгойсоор.Дэнзэн эмээгийн хүүтэй манай аав нэг ангид байсан гэж ярьдагийг саналаа.

     Хөөе босоорой хичээлдээ яваарай хожигдох нь... хэмээх ээжийн дуунаар ухасхийн босч яаравчлан хувцаслаад нүүрээ хагас хугас угаасан болоод, ах эгч нараас дамжиж ирсэн түгжээ нь ажиллахаа больж онгойлгох гэж үйлээ үздэг хуучин муу цүнхээ бариад сургууль руугаа жирийв.Өдрийн хичээл дуусаж гэр өөдөө гудамж өгсөн алхаж явтал бүрлээч эмгэний сууж л байдаг хашааны гадна аймгийн төв дээр хаяа нэг харагддаг “цагдан сэргийлэх” гэсэн бичигтэй цэнхэр бүслүүртэй цагаан өнгийн 69-өөс хэдэн цагдаа нар бууж байгаа нь харагдав.Хүүхдийн сониуч зангаар гүйн хүрч хашааны банзны завсраар шагайн харвал хагас явгалан суусан хар өнгийн этгээд би өмнө нь огт хараагүй хувцастай эрэгтэй хүний мөр нь чичрэн,халимаг үсгүй халзан толгой нь бөнжигнөн мэгшин уйлаад байх шигт чих тавин чагнавал огт чимээ анир үгүй хирнээ нэг тийм бүгтхэн авиа гарч байгаад миний цээжинд гуниг төрж оройны үс босох шиг... Хажууд нь зогсоо хоёр цагдаа тохойноос нь татаж босгоод өрх нь бүтээлгэтэй гэрийн зүг хөтлөн авч одохыг харвал гар нь яавч сул биш байсан сан одоо бодоход гавтай байсан шиг.

     Шүүдрийн дуслаар цай чанаж уулгаж чадахгүй ч ээжээсээ холдож явахдаа цээжинд нэг л хөндүүртэй.Цэцэгчний хүслэн хэмээх сайхан дуу,”хөөрхөн” дуучин хоёр бараг сураггүй шахам,ороо бусгаа цагийн эхэн элж,арай амьсгаа авахтайгаа болсон ерээд оны дундуур би анагаахын сургууль дүүргэж хотын уушигны эмнэлэгт ажиллахаар очоод “ханиасан хүний хажуугаар хамар,амаа дарахаа шахан өнгөрдөг” дээрээ  байтал “эмнэлгийн ажилтны өдөр”-лөг болж манайхан “концерт” бэлдэх юм болж бужигнав.Тасгийн бага эмч “бид хэдийн дуулах гэж майлах яах вэ,цаана чинь Энхбат гавьяат 3-р тасагт хэвтэж байгаа ш дээ” гэдэг байгаа.Анх зурагтаар харсан шигээ догдолж “мартагдсан аялгуу сэтгэл дундуур минь симфони эгшиглүүлэх”нь тэр.

     Эмийн үнэр нэвт шингэсэн урт цагаан хонгилоор...

...Хаврын орой залуус учрахдаа

Хайрын болзоонд чамайг өргөөд... уран яруу зохицлын уянга эгшиглэнэ.Уяраад уйлмаар хоолойд ямар нэгэн ...тулж,өсөж төрсөн сууринаа,уулын эрх хэлгий горхио санагалзахад хөөрхий Дэнзэн эмгэнийг өөрийн эрхгүй дурсаж...эгэлгүй чин үнэнч эхийн хайрын тухай шар гэрлээр сүлжиж урласан цэнхэр цэнхэр уянгын цэцгийг уншигч танд хүргэм үү.

 2012 он М.Цэемаа 

erd-019.JPG
Хэмжээс: 600x450 67k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 4213

kho-001.JPG
Хэмжээс: 600x450 98k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 5116

Хэрмэл
Хэмжээс: 476x600 68k
Сэтгэгдэл: 0
Үзсэн: 5261